معرفی و مقایسه ی عملکردهای مبتنی بر مدیریت سازه ای و غیر سازه ای، در بحران رواناب

هر ساله سیل در کشور خسارات بسیار زیادی چه از نظر اقتصادی، تخریب محیط زیست ، منابع طبیعی و مسکونی و چه تلفات جانی وارد می نماید. مطابق آمار تهیه شده توسط سازمان ملل متحد در میان بلایای طبیعی، سیل و طوفان بیشترین تلفات وخسارات را به جوامع بشری وارد آورده اند. برای مدیریت بهینه، استفاده از امکانات وروش های غیر سازه ای و سازه ای، بایستی در دستور کار قرار گیرد. معمولا ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و توانایی های فنی و تخصصی و شرایط منطقه موردنظر در انتخاب روش یا روش های مهار سیلاب موثر است. در این مقاله به بررسی اهمیت روشهای سازه ای و غیر سازه ای و انواع آنها در مدیریت و کنترل رواناب پرداخته می شود. نتایج نشان داد هم اکنون در بسیار از کشورها کارشناسان رواناب اعتقاد دارند که ترکیب روش های سازه ای و غیر سازه ای، راه حل بهینه برای حداقل نمودن خسارات رواناب است در عین حال ترکیب روش های سازه ای و غیر سازه ای کم هزینه تر از روش های سازه ای به تنهایی می باشد. رهیافت های غیر سازه ای در مدیریت سیل در برگیرنده آن بخش از فعالیت هایی است که برای رفع یا تسکین اثرات تخریبی رواناب، سازه های فیزیکی احداث نمی شود. رهیافت های سازه ای در مدیریت رواناب عبارتند از سدها، خاکریزها، سیل بندها، منحرف نمودن رواناب، کانال های رواناب بر و غیره است که به وسیله ذخیره، محدودسازی یا تعدیل جریان و یا انحراف رواناب، مهار رواناب را تاحدی ممکن می سازد. ممکن است سازه ای به صورتی ترکیبی با رهیافت های غیرسازه ای مورد استفاده قرار گیرند ولی الزاما پیش نیاز تمهیدات غیرسازه ای نخواهد بود. به هر حال همیشه روش های غیر سازه ای باید تواما در طراحی های سازه ای مورد توجه قرار گیرند. زیرا استفاده از آنها موجب افزایش در اثر بخشی می شود. در شرایط حاکم بر بعضی از حوضه های آبریز رودخانه ها، ممکن است روش های غیر سازه ای از روش های سازه ای مهار رواناب کم هزینه تر باشند

کلیدواژه ها:

مدیریت رواناب ، روش سازه ای ، روش غیر سازه ای ، رواناب ، مهار رواناب