بررسی مفهوم ابزارمندی و جایگاه آن در شکل گیری نقاشی نوگرای ایران

ابزارمندی در مفهوم امر واقع، نیازمند مناسباتی انسانی است. رابطه انسان و ابزار خارج از مقوله کاربردی، گفتمانی جدید را در پی دارد که انسان هم علت و هم معلول ابزار خلق شده میشود. مفهوم کلی ابزارمندی نه تنها در مناسبات فردی تحقق میابد، بلکه در عرصه زیستی، یعنی جامعه، منجر به ساخت اجتماعی میشود. هنر و هنرمند نیز از این قاعده مستثنا نیستند. چنانکه در ادوار مختلف تاریخی شاهد تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هنر و هنرمند به عنوان تکیه گاه و اهرم قدرت بوده و خواهیم بود. در ایران نیز روند تاثیر پذیری هنر به واسطه شرایط مختلف اجتماعی امری مهم است. نقاشی نوگرای ایران که حامل پیامدهای مختلف ابزاری در ایران قرن بیستم است، مسیری متفاوت را در عرصه فرهنگی بنا نهاده و بنا به نیاز تجربه ابزاری، مسیری جدید را گشوده است. هدف از پژوهش حاضر، بیان مفهوم ابزارمندی و جایگاه آن در نقاشی نوگرای ایران است. مفهوم ابزارمندی در نقاشی نوگرای ایران از آن رو میتواند حائز اهمیت باشد که پیامدهای نوینی در ساخت فرهنگی و ا جتماعی ایران وارد نموده و شرایطی حاصل آمده با دغدغه جامعه هنری و مبتنی بر نیازهای ابزاری جدید به پیش رود. سوالی که مطرح می شود آن است که مفهوم ابزارمندی چه جایگاهی در شکل گیری نقاشی نوگرای داشته است از این روی یافته های به دست آمده در پژوهش حاضر منوط به داده هایی بوده که ابتدا مفهوم ابزارمندی را شرح و بنا بر اساس آن به تحلیل ماهیت نقاشی نوگرای ایران پرداخت است. نتیجه آنکه تغییرات ماهوی در ساختار نقاشی نوگرای ایران حاصل چشم انداز جدیدی است که نقاشان ایرانی با توجه به مفهوم ابزارمندی به آن دست یافتند و نقاشی نوین را به موازات مدرنیسم غربی و بنا به دانش نوین خود به پیش راندند. لازم به ذکر است که روش تحقیق به صورت کیفی بوده و رویکردی تحلیلی دارد.

کلیدواژه ها:

ابزارمندی ، نقاشی نوگرای ایران ، ساخت اجتماعی ، هنر معاصر ایران