عزم ملی آموزش فراگیر محیط زیست وحقوق شهروندی شالوده توسعه پایدار

محیط زیست در تمام بخشهای منشور حقوق شهروندی موج میزند، برای نهادینه شدن این منشور احتیاج به کمک گرفتن از بخش آموزش داریم توجهی که فرهنگ کهن ایرانی نسبت به محیط زیست و حقوق شهروندی دارد در کمتر فرهنگ کهنی وجود داشته است. در بخشهای مختلف فرهنگ ایرانی مضامین حفظ محیط زیست و طبیعت موج میزند. در فرهنگ دینی ما نیز توجه به محیط زیست به حد چشمگیری وجود دارد؛ تا جاییکه پیامبر اسلام (ص) در هنگام جنگ دستور میدهند که نباید چاه ها را پر کنند، مزارع را آتش بزنند و آبها را آلوده کنند. این موارد نشان میدهد که ما صبغه غنی در زمینه حفظ محیط زیست داریم ( 2 ) . با اشاره به اصل 50 قانون اساسی باید اظهار کرد: در قراردادهای اجتماعی از جمله اصل 50 قانون اساسی به حفظ محیط زیست توجه شده است و ایران جزو محدود کشورهایی است که در قانون اساسی حفظ محیط زیست لحاظ شده است و قوانین متعددی راجع به محیط زیست وجود دارد، اما با این وجود وضع محیط زیست کشور ما خوب نیست. بحران هایی از قبیل سیل، طوفان، خشکسالی، آلودگی های آب، خاک و هوا، بیابان زایی و افزایش ریزگردها، کاهش شدید تنوع زیستی، افزایشی دما و گرمایش جهانی، شیوع انواع بیماری های شناخته شده و ناشناخته به همراه بسیاری از معضلات ریز و درشت دیگر، که امروزه زندگی ما و دیگر انسان ها را در جای جای دنیا تحت تاثیر قرار داده است. این بحران ها به خودی خود به وجود نیامده و عامل عمده آنها به فعالیت های انسان باز می گردد. ایجاد بحران های مذکور را می توان به فعالیت های نابخردانه انسان از جمله تخریب زیستگاه ها، مصرف بی رویه منابع آب و خاک، آلودگی های محیط زیست، تخریب جنگل ها، برداشت جنون آمیز معادن، انتشار گازهای سمی و گازهای گلخانه ای، افزایش زباله های صنعتی و خطرناک، استفاده بی رویه از سموم و کودهایشیمیایی و دیگر فعالیت ها دسته بندی نمود. که در صورت ادامه روند تخریب آنها شاهد بحران های عظیم بر روی کره زمین خواهیم بود جهان امروز با یک بحران زیست محیطی مواجه است، افزود: کاهش زیاده از حد منابع طبیعی، نارسایی توزیع متعادل منابع، همچنین توسعه صنعتی و رشد اقتصادی و افزایش جمعیت مهمترین عوامل به وجود آورنده این بحران هستند از آنجایی که سرزمین یک منبع محدود و آسیب پذیر بوده و استفاده از آن باید با مدیریت درست و منطقی سازماندهی شود، شناخت تنگناها و توان محیطی از ضرورتهای طرحهای آمایش سرزمین میباشد.به منظور جلوگیری از مسائلی از جمله بحران محیط زیست، فرسایش، تخریب خاک، افزایش جمعیت و… تدوین طرحهای آمایش سرزمین به منظور نیل به اهداف استراتژیهای جامع توسعه ملی بوده است. بقای موجودیت کشور در گرو امنیت ملی است و این مسئله نیز به توانایی حکومت در حفظ تمامیت ارضی، وحدت ملی، توسعه متوازن منطقه ای و رضایت شهروندان بستگی داردجلوگیری از تهدیدات زیست محیطی پرداخته شود یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی در نیم قرن اخیر، توسعه شهرنشینی و یکی از ضروری ترین عوامل ملازم توسعه شهرنشینی توجه به بحث توسعه پایدار شهری قلمداد می شود. توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه، اجتماع، اقتصاد و مهمتر از همه محیط زیست است. از آنجا که یونسکو، آموزش را آغاز توسعه برشمرده می توان کفت تعلیم و تربیت مهمترین عامل موثر در دگرگونی طرز نگرش و رفتار بشری است که در مسیر رشد اقتصادی، بهبود کیفیت زندگی، ایجاد دانش و مهارت، تامین فرصتهای شغلی و افزایش تولید جامعه به کار گرفته می شود. برنامه ریزی جهت آموزش شهری و شهروندی به منظور حرکت لز وضع موجود شهر و شهروندان به سمت وضعیت مطلوب، مستلزم تدوین برنامه های تدریجی است. رشد و توسعه مطلوب شهری به تغییرات و دگرگونی هایی نیاز دارد تا در جهت تحرک پذیری و مشارکت پذیری شهروندان گام بردارد. ( 4 ) آموزش های زیست محیطی شهروندی باید در سه سطح کودکان،محطلان و سپس تمامی آحاد جامعه صورت گیرد. همچنین در جهت توسعه مطلوب آموزش های شهروندی باید از شیوه هایی استفاده کرد که مقبوایت اجتماعی با تاکید بر پیشرفت برنامه های آموزشی همراه با تغییرات مثبت توام بوده و به طور همزمان با معیارهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی همخوانی و سازگاری داشته باشد.

کلیدواژه ها:

تهدیدات زیست محیطی ، توسعه شهری ، توسعه پایدار ، آموزش شهروندی ، آموزش محیط زیست ، عزم ملی ، آموزش فراگیر ، حفاظت محیط زیست ، حقوق شهروندی ، شالوده توسعه پایدار