بررسی مواد موثره سه گیاه داروئی خشکی پسند منطقه بیابانی آران و بیدگل

با توجه به اھمیت گیاھان داروئی مناطق خشک تا فراخشک بیابان ھای مرکزی کشور، مطالعه ای پیرامون سه گیاه داروئی و خشکی-پسند بیابان ھای آران و بیدگل مد نظر قرار گرفت. با شناسائی رویشگاه ھای طبیعی سه گونه از رستنی ھای بیابانی آران و بیدگل و جمع-آوری اندام ھای رویشی و زایشی آنھا، پژوھشی در خصوص شناسائی متابولیت ھای ثانویه آنھا آغاز شد. در این تحقیق سرشاخه ھای برگ دار و گل دار دو گونه از جنس سدابی (Haplophyllum A. Juss.) و یک گونه از جنس شن جار (Psammogetoncanescens) مورد بررسی قرار گرفتند. ھدف از این مطالعه، استخراج و شناسائی ترکیب ھای تشکیل دھنده اسانس اندام ھای مختلف سه گونه یاد شده بود. اسانس گیری به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر انجام شد. اجزای تشکیل دھنده اسانس ھا با استفاده از دستگاه ھای GC و GC/MS آنالیز و شناسائی شدند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، بازدھی اسانس برگ ھای گیاه سدابی بیابانی (Haplophyllumrobustum) و 1/02 درصد (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 14 ترکیب شیمیائی در اسانس شناسائی شد که شامل: سدابی بی کرک (Haplophyllumglaberrimum) و 0/08 درصد (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 13 ترکیب در اسانس شناسائی شد که، ترکیب های اصلی تشکیل دھنده اسانس، شامل میرسن (42/89 درصد)، المول (10/56 درصد) و بتا-کاریوفیلن (8/94 درصد) بودند. قسمت اعظم ترکیب ھای تشکیل دھنده اسانس برگ ھای سدابی بیابانی و سدابی بی کرک مونوترپن ھا بودند. بازدھی اسانس اندام ھای هوائی گیاه شن جار ، 0/79 درصد (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 14 ترکیب در اسانس شناسائی شد که بتا-بیسابولن (33/59 درصد)، آلفا- پینن (32/24 درصد) ترانس ایزودی آپیول (9/76 درصد) و میرسن (8/98 درصد) ترکیب ھای عمده اسانس بودند.

کلیدواژه ها:

سدابی بیابانی ، سدابی بی کرک ، شن جار ، اسانس ، رستنی ھای خشکی پسند