حقوق حیوانات از دیدگاه اسلام و غرب

بیان مسئله: یکی از موضوعات قابل توجه جوامع در دنیای امروزی مساله حقوق حیوانات و تعیین حد ومرزهای آن است. هدف پژوهش: با توجه به بررسی تاریخچه آرا و نظرات دانشمندان و فلاسفه نظیر ارسطو،کانت و... در غرب، در گذشته آنها از حیوانات و موجودات زنده به عنوان ابزاری برای رسیدن انسان به خواسته ها و اهدافش استفاده می کردند و اهمیت حقوق و اخلاق در برخورد با حیوانات نادیده گرفته می شد کما اینکه اکنون غرب خود را داعیه دار حمایت از حقوق حیوانات می داند و عمر این ادعا به کمتر از صد سال می رسد. در اسلام توجه و رعایت حقوق حیوانات یکی از واجبات است و عدم رعایت آن باعث عقوبت می شود. روش و چگونگی انجام پژوهش: این پژوهش به صورت تحقیق مروری منابع اصلی حقوق حیوانات از دیدگاه دین اسلام و اندیشمندان غربی انجام گرفته است. یافته ها و نتیجه گیری: آیات بسیاری از قرآن کریم، انسان را به تفکر و تعقل و عبرت گیری از زندگی موجودات زنده فرا می خواند و بر اساس معارف دینی همه موجودات زنده را از نظر حیات دارای ارزش و احترام قلمداد می کند. مساله حقوق حیوانات در کتب ارزشمندی نظیر نهج البلاغه و کتب فقهی و همچنین سیره اهل بیت علیهم السلام و بزرگان دین ، بسیار روشن و دقیق بیان شده است به طوریکه برای حیوان نفقه ای بر عهده مالک قرار داده شده که شامل تامین خوراک، مسکن و شرایط مساعد برای زندگی است. علاوه بر نفقه، بر رعایت اصول اخلاقی در رفتار با موجودات زنده تاکید به سزایی شده است که می توان به رعایت حقوق حیوانات پیر و آسیب دیده، رعایت حق مادر و فرزندی، عدم به رنج افکندن حیوانات اشاره کرد. با توجه به کامل و جامع بودن این قوانین فقهی و اهمیت حفاظت از موجودات زنده و محیط زیست آنها و همچنین در معرض خطر قرار گرفتن بسیاری از گونه های موجودات زنده در این عصر، جامعه اسلامی و مسلمانان حامی محیط زیست می توانند در عرصه حفاظت و رعایت حقوق حیوانات و موجودات زنده به عنوان پیشرو قرار گیرد و الگویی برای سایر کشورها باشند.

کلیدواژه ها:

حقوق حیوانات ، اسلام ، نفقه حیوانات ، غرب