تجارت آب راهکاری برای کنترل بحران آب های زیرزمینی در مناطق خشک (مطالعه موردی : دشت بیرجند)

کشور ایران در کمربند خشک کره زمین واقع شده است که با توجه به شرایط کنونی به علت افزایش مصرف آب، مدیریت نادرست و خشکسالی های متوالی شاهد کمبود آب است. رویدادهای سال های اخیر در مورد آب، حاکی از بحرانی تر شدن شرایط موجود مانند افت شدید آبهای زیرزمینی، خشک شدن رودخانه ها و تالاب ها، تشدید گرد و غبار ناشی از ریزگردها و به خطرافتادن حیات جانوری، گیاهی و انسانی است. با شرایط موجود و بحران آب تاکنون راهکارهای مختلفی برای کنترل بر بحران و فائق آمدن بر این مساله توسط متخصصان این حوزه ارائه شده است. با توجه به اینکه در استان خراسان جنوبی و دشت بیرجند نیز وضعیت منابع آبی در شرایط بحرانی قرار دارد، در این تحقیق به بررسی راهکار تجارت آب های زیرزمینی (بازار آب) در آبخوان دشت بیرجند به عنوان راهکاری جهت کنترل این بحران و جلوگیری از تشدید آن پرداخته می شود و شرایط ایجاد و چالش های مورد توجه آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نتایج بررسی هایی که در مورد کیفیت آب چاه های کشاورزی این دشت صورت گرفت، نشان داد که 25/8 درصد از چاه های آبخوان دشت بیرجند پتانسیل استفاده از این طرح را برای مصرف شرب و 29 درصد دیگر نیز پتانسیل استفاده جهت مصرف صنعت را دارا هستند. با توجه به اینکه قیمت اقتصادی واقعی هر مترمکعب آب شرب برای شرکت های آب و فاضلاب حدود 2500 تومان است، بنابراین این شرکت ها با قیمتی پایین تر و حدود 2000 تومان به ازای هر متر مکعب آب، می توانند آب چاه های کشاورزی که قابلیت شرکت در این طرح را دارند را از کشاورز خریداری نمایند و به این ترتیب گام مهمی در راستای کنترل بحران کم آبی در آبخوان برداشته می شود و از سوی دیگر برای کشاورز نیز درآمدزایی به وجود خواهد آمد.

کلیدواژه ها:

آبخوان ، بازار آب ، کیفیت آب