بررسی تطبیقی گچبری های مسجد جامع نائین و مسجد نه گنبدی بلخ با سبک های گچبری سامرا

از دوران باستان تا بخشی اعظمی از دوران اسلامی، گچبری یکی از مهمترین ارکان تزئینات بنا در ایران بوده است که با توجه به غنای طرح های بکار رفته در آنها، به عنوان یکی از مهمترین حوزه های پژوهشی، شناخته شده است. در اوایل اسلام، ابنیه و تزئینات، تحت تاثیر هنر ساسانی بودند، با این تفاوت که در برخی تزئینات، نقش حیوان و انسان حذف شده و نقوش اسلیمی که ریشه در هنر پیش از اسلام دارد، بیش از پیش نمودار گشت. مسجد جامع عتیق شیراز (281 ه ق)، دوره اولیه مسجد جامع اصفهان (قرن دوم هجری قمری)، مسجد جامع نائین (قرن چهارم هجری قمری) و ... می توان مشاهده کرد. یکی از زیباترین گچبری در قرون اولیه اسلام (دوره آل بویه) مربوط به مسجد جامع نائین است. و به لحاظ تزئینات گچبری، بسیار مشابه نمونه های مسجد نه گنبدی بلخ و تزئینات گچبری سامرا است. هدف اصلی پژوهش، بررسی تطبیقی گچبری های مسجد جامع نائین و مسجد نه گنبدی بلخ با سبک های گچبری سامرا است. سوال اصلی پژوهش عبارت است از: 1- چه میزان همانندی میان تزئینات گچبری مسجد نائین، مسجد نه گنبدی بلخ و تزئینات گچبری سامرا وجود دارد نتایج پژوهش نشان می دهد، طرح های به کار رفته در برخی از مهمترین بناهای قرون نخستین اسلامی در ایران امروزی مانند مسجد جامع نائین و نقاط دور دستی چون مسجد نه گنبدی بلخ متاثر از هنر گچبری مسجد سامرا از دوره عباسی است. این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی براساس مطالعات میدانی و کتابخانه ای به سرانجام رسیده است

کلیدواژه ها:

مسجد جامع نائین ، مسجد نه گنبدی بلخ ، سبک گچبری سامرا ، گچبری ، هنر