غار زنگیان سوادکوه: قدمت و کار کرد

نواحی ساحلی دریای خزر، گیلان، طبرستان و ارتفاعات داخلی را سلسله جبال البرز چون سدی در پناه گرفته است. موقعیت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی استان مازندران و طبرستان به گونه ای بود که از عصر پارینه سنگی شواهد زیستی و استقرار انسانی در پناهگاه ها و غارهای سنگی وجود دارد. به همین سبب این ناحیه همیشه پناهگاهی برای اقوام و اندیشه ها بوده است. در هر حال سلسله های کوچکی که اصل و نسبشان به عهد ساسانی می رسید در این مناطق حکومت داشتند. منطقه سوادکوه مقر حکمرانی دو خاندان آل باوند و آل قارن، به دلیل کوهستانی و صعب العبور بودن، تقریبا منطقه ای ناشناخته از لحاظ پژوهش های باستان شناختی است. نظر به نقش کلیدی منطقه سوادکوه در دوره انتقالی ساسانی به صدر اسلام در زمان دو حکمرانی خاندان آل قارن و آل باوند و جایگاه ویژه این منطقه به عنوان لشگر گاه، محل زندگی اسپهبدان، جایگاه نگهداری خزانه و آذوغه، برخورداری از مولفه های شهرنشینی و اشاره متون به کاربرد نظامی منطقه، ضرورت شناخت تحولات سیاسی- اجتماعی منطقه ولوپی - غار زنگیان، با تکیه بر داده های باستان شناسی نظیر سفال بیش از پیش احساس گردید. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت از نوع تحقیقات تاریخی است و شیوه های گردآوری اطلاعات آن به دو صورت اسنادی و مطالعات میدانی صورت پذیرفت. سپس کارکرد غار مذکور و گاه نگاری و تاثیرات فرهنگی آن دوره بر مواد فرهنگی به دست آمده از این غار مشخص گردید. شواهد و مدارک مکشوفه از غار زنگیان در طی بررسی های صورت گرفته در نمونه های سفالین گواهی بر انتقال سنتهای ساسانی به دوران اسلامی است. گاه نگاری غار مذکور بر اساس نمونه های سفالین به دست آمده مربوط به قرون میانه اسلامی (قرن چهارم و پنجم هجری قمری) بوده است. البته باید توجه نمود که اظهارنظر قطعی در مورد کاربری این غار منوط به انجام کاوش های تکمیلی در این محوطه تاریخی وابسته است

کلیدواژه ها:

غار ، زنگیان ، سوادکوه ، سفال ، قدمت.