مبانی و مفاهیم اخلاقی در اسلام

از جمله ویژگی های نظام اخلاقی اسلام، فراگیر بودن، قابلیت تبیین عقلانی بودن، هماهنگی و انسجام درونی داشتن، توجه به تمام نیازها و ابعاد انسان نمودن، توجه به حسن فاعلی و فعلی و مراتب داشتن ارزشهاست. هدف ما در این بررسی مبانی و مفاهیم اخلاقی دراسلام است. کاوش درمتون معتبر اسلامی، رساناهای گروهی، جستجو در موتورهای جستجوی اینترنتی، پایان نامه های مرتبط، تجربه های شخصی بیست ساله آموزشی و پژوهشی و بررسی های کیفی و مروری در زمینه اخلاق و مبانی اخلاقی اسلامی است. انبیاء الهی (ع) یکی از مهمترین رسالت هایشان پرورش مکارم اخلاقی و انسانی در مردم است کما اینکه حضرت رسول خاتم (ص) هدف از بعثت را تکمیل مکارم اخلاقی می دانند چون هدف از خلقت حکیمانه انسان تکامل و عبادت بوده است که در قرآن نیز به آن اشاره شده است. (وماخلقت الجن و الانس الالیعبدون) و برای رسیدن به این هدف راهکارهایی تشریع و وضع شده است که به صورت عبادت های ویژه در شریعت اسلامی بیان می شود. انسان به عنوان اشرف مخلوقات گر چه بالقوه واجد صفات خداگونه در زمین است اما با طی طریق و فقط در کوران زندگی است که مزید در عمل این صفات را به فعلیت برساند. انسان با الهام درونی و الزام های بیرونی منبعث از رسالت پیامبران الهی می باید در صراط المستقیم قرار گیرد و در همه ابعاد وجودی و زندگی خود فطرت خداگونه گی خود را فعال کند. در این صورت است که به اوج سعادت و خوشبختی خواهد رسید. در این مسیر لازم نیست انسان تمام باشد حتی انسان ناقص و معلول نیز می تواند و می باید خود را به کمال برساندو دسترسی به کمال انسانی برای عموم انسانها میسر و در دسترس می باشد. در اسلام و فرهنگ اسلامی انسان هدفدار آفریده شده و با سرلوحه قراردادن برنامه زندگی اسلام در اصول و فروع دین به بالندگی مکارم و صفات عالی و خداگونه انسانی می رسد. مکارم اخلاقی در انسان همه ابعاد وجودی انسان را دربرمی گیرد. مطلوب نهایی انسان بوده منطبق با عقل و حسن فاعلی انسان است و شامل همه انسانها اعم از تمام یا ناقص است و همه می توانند به کمال برسند و به اوج سعادت و خوشبختی برسند.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، مفاهیم اخلاقی ، اسلام ، اخلاق اسلامی