ارزیابی و مقایسه خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه رودخانه قشلاق در سه دهه اخیر

خشکسالی یکی از ویژگی های طبیعی اقلیم است که هر از چند گاهی در برخی از مناطق جهان و در همه نوع آب و هواها اتفاق می افتد. یکی از قدم های مهم و اساسی در مطالعات خشکسالی و ترسالی در هر منطقه تعیین شاخص هایی است که بتوان براساس آنها میزان شدت و تداوم خشکسالی و ترسالی را ارزیابی کرد. در پژوهش حاضر، از آمار 6 ایستگاه بارانسنجی و 2 ایستگاه هیدرومتری در حوضه رودخانه قشلاق و از دو شاخص خشکسالی RAI و SDI برای ارزیابی و تحلیل خشکسالی در طول دوره ی 1396-1366 استفاده شد. در ادامه برای یافتن رابطه همبستگی بین شاخص های خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیکی از روش ضریب همبستگی پیرسون در محیط SPSS در سطح 95 و 99 درصد معنی داری استفاده گردید. وضعیت خشکسالی براساس شاخص RAI در دو دهه اخیر در سطح حوضه خشکسالی متوسط تا خیلی شدید مشاهده شد و بیشترین شدت خشکسالی -21/2 میلی متر در ایستگاه سنندج در سال 1372 و بیشترین وقوع خشکسالی در ایستگاه های خلیفه ترخان و سراب قامیش با احتمال 50 درصد در دوره ی سه ماهه حاصل شد. نتایج مقایسات دودویی شاخص داده های خشکسالی SDI و RAI با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که در همهی ایستگاه رابطه بین بارندگی و دبی مستقیم است و خشکسالی و کاهش بارندگی بر کم آبی جریان رودخانه قشلاق تاثیر معنی داری دارد. و بیشترین همبستگی در دوره های نه ماهه، شش ماهه و دوازده ماهه بین ایستگاه بارانسنجی کژیکران و ایستگاه هیدرومتری چهلگزی برابر 0/97 بوده و در سطح یک درصد معنی دار حاصل شد.

کلیدواژه ها:

شاخص خشکسالی ، SDI ، RAI ، بارندگی