بررسی معنایی فعل رفتن در تاریخ بلعمی در مقایسه با متون فارسی میانه و فارسی معاصر

این پژوهش به بررسی درزمانی معانی فعل رفتن در تاریخ بلعمی که از کهنترین نمونه های برجای مانده از متون فارسی دری است، در مقایسه با فارسی میانه و فارسی معاصر اختصاص دارد. در این پژوهش به دو پرسش پاسخ داده میشود: آیا بر اساس مولفه های معنایی فعل رفتن چه در تاریخ بلعمی و چه در فارسی میانه و معاصر، معانی مختلف این فعل با یکدیگر مرتبط بوده و چندمعنایی آن به اثبات میرسد و دیگر این که آیا معانی بهکار رفته در تاریخ بلعمی، در فارسی میانه زردشتی و نیز فارسی معاصر نیز کاربرد داشته اند یا خیر پژوهش حاضر، به صورت کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. بر اساس این بررسی، مولفه معنایی اصلی فعل رفتن ، +]حرکت[ است که چه بهصورت عینی و فیزیکی و چه بهصورت انتزاعی در همه معانی این فعل وجود دارد و بر همین اساس میتوان چندمعنایی این فعل را به اثبات رساند. همچنین از معانی دهگانه فعل رفتن در تاریخ بلعمی، چهار معنی در متون فارسی میانه زردشتی کاربرد داشته و دیگر معانی در این متون به کار نرفته اند. از اینرو فعل رفتن در تاریخ بلعمی نسبت به دوره پیش از خود دچار گسترش معنایی شده است. مقایسه معانی بهکار رفته در تاریخ بلعمی با فارسی معاصر نشان داد که از ده معنای فعل رفتن که در تاریخ بلعمی کاربرد داشته، هفت معنی در فارسی معاصر همچنان بهکار میروند و سه معنی در فارسی معاصر کاربرد ندارند. بنابراین میتوان گفت که فعل رفتن در این سه مورد در گذار از دوره تاریخ بلعمی به فارسی معاصر دچار کاهش معنایی شده است.

کلیدواژه ها:

چندمعنایی ، تاریخ بلعمی ، متون فارسی زردشتی ، فارسی معاصر