هندسه پنهان آلات در پنج گره اصلی ایرانی

گره از نقوش هندسی مهم در هنرها و معماری سرزمین های اسلامی است. گره ها از اصول و توسعه هندسی مستحکمی پیروی می کنند که نمود بیرونی این هندسه ذدر قالب آلت های گره نمایان می شود ولی در پس این نمود بیرونی؛ هندسه ای پنهان وجود دارد را که انتظام و انسجام گره حاصل آن هندسه پنهان است. این نظم و هندسه پنهان عاملی است که توسعه، تغییر و تنوع گره ها را تحت ضوابط و قواعد دقیق ممکن می سازد و ضمن پیچیدگی و تنوع بی شمار باعث می گردد در تبدیل گره ها و خرد کردن آن و ایجاد گره های جدیدی، گره از اصول و قواعد هندسی خارج نگردد. در این مقاله سعی شده است بخشی از این هندسه پنهان در قالب هندسه آلات گره کشف و بازگشایی شود. این پژوهش در پی پاسخ برای سوال آیا آلات هر گره در مقیاسی غیر از آهت های آشکار در گره یافت می شود؛ به بررسی برخی گره های اصلی پرداخته و نشان می دهد که آلات گره در چندین مقیاس در گره وجود دارد. این کشف نشان خواهد داد که هر گره می تواند جزئی از آلت های خرد گره در مقیاس های بسیار بزرگ تر باشد. این یافته ها می تواند روش های جدیدی برای خرد کردن آلت های گره به دست دهد و زمینه ای برای کشف اصول هندسی کلانتر در هندسه گره ها خواهد بود. یافته های این تحقیق می تواند در هنرهای درودگری ایجاد شاهگرها در معماری و هنرهای وابسته، هنرهای دستی مانند خاتم سازی و ... تنوع و نوآوری های بیشتری ایجاد می کند.

کلیدواژه ها:

گره ، آلت گره ، گره ایرانی ، هندسه پنهان