مروری براثر سرطانزایی اسید جیبرلیک در بافت های مختلف

اسید جیبرلیک یک تنظیم کننده رشد گیاهی است که در بسیاری از کشورها از جمله مصر برای افزایش رشد میوه وسبزیجات مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین اثر جیبرلین ها افزایش طول ساقه ها در ناحیه میانگره ها است. جیبرلین ها همچنین سبب تمایز یاخته ای می شوند و در گیاهان چوبی، جیبرلین ها سبب تحریک کامبیوم آوندی جهت تولید آبکش پسین می شوند . جیبرلین بر رویش دانه و تشکیل گل نیز موثر است [1] . ممکن است انسان و حیوانات از طریق مصرف انواع مختلف میوه ها و سبزیجات که در آنها اسید جیبرلیک به کار برده شده است، در معرض بقایای اسید جیبرلیک قرار گیرند. این مواد می توانند از طریق آب آشامیدنی نیز وارد بدن گردند. همچنین آلودگی شغلی کارگران کشاورزی نیز مطرح می باشد که آلودگی به اسید جیبرلیک در این افراد می تواند از طریق تنفس پودر و یا تماس پوستی با این ترکیبات در مزارع و باغات (که اسید جیبرلیک تهیه یا مصرف می شود) اتفاق بیفتد. اسید جیبرلیک موجب افزایش نشانگر پروکسیداسیون لیپیدها ( MDA ) و کاهش آنزیم های آنتی اکسیدان و ایجاد استرس اکسیداتیو می شود [2] . اثرات سرطان زایی این ماده در برخی بافت ها مورد بررسی قرار گرفته است.از جمله تجویز اسید جیبرلیک به وزغ مصری باعث ایجاد نئوپلاسمی در این حیوانات شده و تومورهای اولیه در کبد به شکل سرطان سلول های کبدی تظاهر می یابد. تومورهای ثانویه در بیضه و تخمدان رت ها از طریق متاستاز از کبد رخ می دهد [3] . التهاب مزمن بافت ریه می تواند باعث آغاز تشکیل تومورها نیز بشود. تغییرات التهابی همانند فعال شدن ماست سل ها در پوست و مثانه رت های درمان شده با اسید جیبرلیک نیز گزارش شده است. تجویز اسید جیبرلیک می تواند باعث التهاب پوست و بیماری های مثانه شود که این مسئله مربوط به فعالیت ماست سل ها می باشد. مکانیسم عمل اسید جیبرلیک در تشکیل تومور به این نحو است که میزان هورمون رشد و فاکتور شبه انسولینی 1 (IGF-1 ) را در سرم، کبد و کلیه رتهای تحت درمان تغییر می دهد. این پارامترها میتوانند به عنوان مارکری برای تشکیل تومور در نظر گرفته شود [4] . آدنوکارسینوما در پستان و ریه موشهای سوری نیز در تجویز اسید جیبرلیک گزارش شده است [1] . به نظر می رسد اسید جیبرلیک با افزایش پراکسیداسیون لیپیدی و کاهش دفاع آنتی اکسیدانی در حیوانات تحت درمان، می تواند یک عامل بالقوه در ایجاد سرطان در بافتهای مختلف بدن باشد [5] . با توجه به نتایج مطالعات فوق و نیز ممنوعیت مصرف این ماده در اکثر کشورهای پیشرفته جهان، می بایست از مصرف این ماده در کشاورزی خودداری کرد.

کلیدواژه ها:

اسیدجیبرلیک ، سرطان ، بافت شناسی