اصول و آموزه های اخلاقی در مناظره با تاکید بر مناظرات رضوی

مناظره یکی از انواع ادبی است که بر اساس گفت و گو بین دو طرف یا بیشتر، درباره ی موضوعی خاص شکل می گیرد و در آن هر یک از طرفین، مطالب و دلایلی را برای اثبات مدعای خود بیان می کند و اگر این روش در خدمت تبلیغ آموزه های اسلامی و هدایت بشر قرار گیرد می تواند بسیار کارگشا باشد. از این رو توجه به آداب و اصول حاکم بر آن در پرتوی آیات قرآن و کلام معصومین (ع) جهت اثر بخشی هر چه بیشتر ضروری می نماید. در این میان گزارشاتی که از مناظرات امام رضا (ع) با علمای ادیان مختلف به دست ما رسیده است، حاوی نکات ارزشمندی است که یک الگوی عملی و نه صرفا تئوری از مناظرهی یک انسان کامل در اختیار قرار می دهد. این مقاله که از نوع پژوهش های بنیادی بوده، با روش تحقیق کیفی مبتنی بر تحلیل محتوایی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی آداب مربوط به یک مناظره ی علمی در قالب ارکان آن، با نگاه خاص به نمونه ی عملی مناظرات امام هشتم شیعیان پرداخته است که نتیجه ی آن را می۔ توان به عنوان یک روش آموزشی مطرح کرد و به کار بست. قدم اول در شکل گیری یک مناظره، احساس نیاز به اشتراک گذاری دانسته ها در مورد مسئله ای خاص است، اما آنچه سبب اثربخشی آن می شود رعایت اصول حاکم بر مناظره نظیر رعایت عدالت و انصاف، دوری از تعصب و فراموش نکردن هدف مناظره است که همان کشف حقیقت و آموزش غیر مستقیم مطالبی است که در بدو امر پوشیده و نامعلوم بوده است.

کلیدواژه ها:

مناظره علمی ، اصول مناظره ، اخلاق مناظره ، مناظرات امام رضا (ع).