ارزیابی ترکیبات شیمیایی و اثرات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی عصاره گیاه پنجه برگ راست (Potentilla recta)

از دیرباز استفاده از گیاهان دارویی در میان مردم رایج بوده است. گیاهان دارویی علاوه بر ماده موثراصلی، دارای موادی با اثر درمانی هستند که ضمن تشدید اثر درمانی گیاه در بسیاری از موارد می توانند از سمیت و اثرات ناخواسته آن نیز جلوگیری نمایند. در این مطالعه برای اولین بار سه نوع مختلف عصاره گیاه پنجه برگ راست(Potentilla recta)، از گیاهان دارویی بومی ایران و منطقه آذربایجان ازنظرترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده، قدرت ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع آوری گیاه و تهیه عصاره های اتانولی، متانولی و اتیل استاتی، از روش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده عصاره ها استفاده شد. برای اندازه گیری قدرت آنتی اکسیدانی روش ربایش رادیکال آزاد DPPH استفاده و نتایج بر اساس اندیس IC50 گزارش شد. روش چاهک برای اندازه گیری قدرت ضدمیکروبی و روش براث میکرودایلوشن نیز برای تعیین MICو MBCبه کار رفت. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و روش مقایسه میانگین دانکن با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 16.0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج اثرات ضدمیکروبی عصاره های مورد استفاده در تحقیق نشان داد که عصاره متانولی موجب افزایش معنی داری در مساحت هاله بازدارندگی رشد میکروبی در محیط کشت می شود به طوری که بیشترین تاثیر بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنز مشاهده شد (05/0> p). تمامی عصاره های تهیه شده دارای توانایی رادیکال دی فنیل پیکریل هیدرازیل بودند و بالاترین قدرت آنتی اکسیدانی پس از گذشت 30 دقیقه به عصاره متانولی متعلق بود. بیشترین ترکیبات شیمیایی در عصاره های متانولی، اتانولی و اتیل استاتی را به ترتیب: متیل لینولئات، اتیل لینولئات و پنتاکوزان را تشکیل دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره ی متانولی گیاه پنجه برگ راست دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی بالاتری در مقایسه با سایرین بوده و می تواند با تحقیقات بیشتر کاربردهای مختلفی داشته باشد.از دیرباز استفاده از گیاهان دارویی در میان مردم رایج بوده است. گیاهان دارویی علاوه بر ماده موثراصلی، دارای موادی با اثر درمانی هستند که ضمن تشدید اثر درمانی گیاه در بسیاری از موارد می توانند از سمیت و اثرات ناخواسته آن نیز جلوگیری نمایند. در این مطالعه برای اولین بار سه نوع مختلف عصاره گیاه­پنجه برگ راست(Potentilla recta)،از گیاهان دارویی بومی ایران و منطقه آذربایجان ازنظرترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده، قدرت ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع آوری گیاه و تهیه عصاره های اتانولی، متانولی و اتیل استاتی، از روش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی­برای شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده عصاره ها استفاده شد. برای اندازه گیری قدرت آنتی اکسیدانی روش ربایش رادیکال آزاد DPPH استفاده و نتایج بر اساس اندیس IC50 گزارش شد. روش چاهک برای اندازه گیری قدرت ضدمیکروبی و روش براث میکرودایلوشن نیز برای تعیین  MICو  MBCبه­کار رفت. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و روش مقایسه میانگین دانکن با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 16.0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج اثرات ضدمیکروبی عصاره های مورد استفاده در تحقیق نشان داد که عصاره متانولی موجب افزایش معنی داری در مساحت هاله بازدارندگی رشد میکروبی در محیط کشت می شود به طوری که بیشترین تاثیر بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنزمشاهده شد (05/0> p). تمامی عصاره های تهیه شده دارای توانایی رادیکال دی فنیل پیکریل هیدرازیل بودند و بالاترین قدرت آنتی اکسیدانی پس از گذشت 30 دقیقه به عصاره متانولی متعلق بود. بیشترین ترکیبات شیمیایی در عصاره های متانولی، اتانولی و اتیل استاتی را به ترتیب: متیل لینولئات، اتیل لینولئات و پنتاکوزان را تشکیل دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره ی متانولی گیاه پنجه برگ راست دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی بالاتری در مقایسه با سایرین بوده و می تواند با تحقیقات بیشتر کاربردهای مختلفی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

آنتی اکسیدان ، ضدباکتریایی ، استافیلوکوکوس اورئوس ، لیستریا منوسیاتوژنز ، اشریشیاکلی ، پنجه برگ راست