فضاهای عمومی کارا و چالش انطباق با پدیده گرد و غبار: ارائه راهکارهای بهینه (مطالعه موردی: شهر زابل)

پدیده گرد و غبار یک پیامد تغییر اقلیمی و زیست محیطی نامطلوبی است که طی چند سال اخیر از سیر طبیعی خود خارج شده، منطقه سیستان از فعال ترین منابع طوفان گرد و غبار در آسیا می باشد، که به دلیل رسوبات آبرفتی ریزدانه و خشک شدن تالاب هامون و وزش بادهای 120 روزه، این ذرات ریز به راحتی جابجا می شوند. این پدیده مشکلات متعددی مانند تخریب محیط زیست و اکوسیستم، ابتلا به بیماری ها، نارضایتی های اجتماعی شهروندی، کاهش بهره وری و مهاجرت اجباری ایجاد کرده است. در این میان فضاهای عمومی به دلیل سطح بالای تعاملات اجتماعی و انسانی بیشتر در معرض این چالش زیست محیطی قرار گرفته اند. سازگاری محیط های عمومی با معضل ریزگردها به منظور ایجاد فضاهایی امن در آینده امری ضروری می باشد. در این رابطه شاخص های محیط های عمومی بطور خاص و عام در زمینه مطلوبیت کیفیت هوا، ایجاد ریه های تنفسی شهر، مورفولوژی مناسب، منتج از بازشناسی صحیح الگوها و اصول حاکم بر معماری بومی سیستان، مطالعات میدانی، داده های کمی و کیفی و متون نظری استخراج گردید و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت تا مطابقت فضاهای عمومی با پدیده ریزگردها سنجیده شود. بر اساس نتایج پژوهش، با استفاده از انطباق الگوهای معماری بومی سیستان(عواملی نظیر خارخانه، کلک، دورچه، سورک و... ترکیب متناسب این عوامل با معماری روز ) و بهره گیری از روش های طبیعی (عناصر اکولوژیکی) و مصنوعی (هیدرولیکی، انسان ساخت) می توان تا میزان قابل توجهی اثرات گرد و غبار را در فضاهای عمومی کاهش داد.

کلیدواژه ها:

پدیده گرد و غبار ، فضاهای عمومی ، انطباق ، زابل