بررسی تغییرات تراز در رودخانه های با بستر ماسه ای تحت تاثیر دو نقطه شکست متوالی

نقاط شکست به دلایل طبیعی و یا غیرطبیعی در بستر رودخانه ها به صورت پله های متوالی شکل می گیرند. در تحقیق حاضر مهاجرت دو نقطه شکست متوالی در بستر ماسه ای یک کانال مستطیلی با شیب ملایم به ازای دبی های مختلف، به طور آزمایشگاهی و عددی بررسی شده است. با شروع جریان دو نقطه شکست اولیه در مدت زمان کوتاهی ناپایدار شدند. نقطه شکست اول به سبب فرسایش و کف کنی به صورت یک موج تیز پسرو به بالادست و نقطه شکست دوم به سبب رسوبگذاری به صورت یک موج پیشرو به پایین دست کانال مهاجرت کردند. همراه با پسروی نقطه شکست اول، یک پشته ی کناری در پایین دست آن شکل گرفت که به بالادست کانال توسعه یافت. در پایین دست این پشته و قبل از نقطه شکست دوم، آبراهه پیچانی شد. در حد فاصل دو نقطه شکست، بستر کانال با شیب تندی گسترش پیدا کرد. افزایش دبی سبب افزایش نرخ حرکت دو نقطه شکست شد. بنابراین اثرات مهاجرت نقاط شکست تنها محدود به تغییرات تراز نشد، بلکه کانال را در پلان ناپایدار کرد. معادلات جریان و انتقال رسوب با نرم افزارHEC-RAS (V4.1.0)  به ازای توابع مختلف انتقال رسوب حل شدند. در مقایسه با داده های آزمایشگاهی موجود، رابطه های انتقال رسوب لارسن و ایکرز-وایت از دقت بهتری برای پیش بینی تغییرات تراز بستر برخوردار بودند. 

کلیدواژه ها:

نقطه شکست ، فرسایش و رسوبگذاری ، معادلات انتقال رسوب ، HEC-RAS