بررسی نقش گرایانه تجارب عرفانی در گفتمان مکاشفه بحرالحقیقه احمد غزالی بر مبنای فرانقش اندیشگانی
محل انتشار: فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره: 23، شماره: 79
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 730
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LTR-23-79_008
تاریخ نمایه سازی: 16 تیر 1398
چکیده مقاله:
رساله بحرالحقیقه احمد غزالی یکی از متون مغلوب عرفانی است که محتوای آن بر مبنای مکاشفه در بیداری در 7 بحر مجزا تدوین شده است. غزالی در این رساله با نسبت دادن تجربیات عرفانی خود در مراحل مختلف مکاشفه عیانی به مخاطبی به نام خاص خاص ، در هر یک از بحور هفتگانه به بیان ملزومات مراتب مختلف مکاشفه و بازنمایی و توصیف احوال عرفانی سالک در این مسیر پرداخته است. این پژوهش سعی دارد با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در دستور نقش گرای هلیدی، به مطالعه شیوه بازنمایی هر یک از احوال عرفانی در گفتمان مکاشفه این رساله بپردازد. با توجه به تنوع و تفاوت حالات عرفانی سالک با تاثیر مراتب کشف، در هر یک از بحور هفتگانه، یکی از انواع فرایندهای زبانی غلبه یافته اند. تحت تاثیر جهان بینی حاکم بر متن، خداوند و عارف دو مشارک اصلی این گفتمان هستند که هر یک حالات عاطفی و عرفانی خاصی را تجربه می کنند. بارزترین حالت منسوب به خداوند، عشق شهودی است که بیانگر کشش و رابطه دوسویه در مراتب مختلف مکاشفه عیانی است، اما احوال عرفانی عارف در هر یک از بحور به اقتضای استعداد روحی وی دچار تحول شده است. ازاین رو، در توصیف و بازنمایی حالات عرفانی این مشارک، جریان خاصی از فرایندهای زبانی شکل گرفته است که هر کدام برای توصیف و بازنمایی حالاتی از قبیل حیرت و سرگشتگی ، سکر ، سکوت ، محو و سرانجام، رسیدن وی به مرحله مکاشفه به کار رفته اند. بسامد چشمگیر فرایندهای مادی از مصدر رفتن ، فرایندهای رابطه ای از مصدر گشتن و فرایندهای ذهنی از مصدر دیدن و سیر تحول آن ها، نشان از تاکید بر لزوم کوشش عارف، تحول و دگرگونی روحی وی و ترجیح مشاهده بر سایر مراتب کشف در این گفتمان دارد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
عباسعلی وفایی
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
فرشته میلادی
دانشجوی دکتری طبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :