ارایه یک مدل کاربردی برای تعریف شاخصهای عملیاتی و انتخاب فعالان اقتصادی مجاز(AEO )با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی تصمیم گیری چند معیاره(AHP)

تعامل موثر و کارآمد سازمانهای مسوول نظارت و کنترل بر جریان کالا از یک طرف و عناصر فعال در حوزه های مختلف زنجیره تامین جهانی از سویی دیگر نتایج قابل توجهی بر رونق اقتصادی و سلامت و امنیت جامعه را در پی دارد. عدم نظارت و تشخیص درست در این تعامل پیچیده و اتخاذ تصمیمات نادرست سبب بروز رفتارهای خطرناک و حتی شکل گیری جرائم اقتصادی جبران ناپذیری در عرصه ملی و مخدوش شدن اعتبار جهانی جامعه اقتصادی در بازارهای فرا ملی می گردد. امروزه دسترسی به داده های تجاری و شاخصهای کلیدی معرفی شده طی استانداردهای پذیرفته شده بینالمللی، تبادل وسیع اطلاعات و دانش در حوزه های مختلف کاری و نیز بهره مندی از تکنیکهای علمی، تصمیم گیری در موضوعات مهم و حساس رابسیار آسان نموده است. تاثیر بالای این گونه تکنیکها در زمینه های مختلف باعث گردیده مطالعه و تحلیل آن توجه بسیاری 1 از مسوولان را به خود جلب کند. تشخیص و تحلیل درست عوامل فعال در زنجیره تامین کالا و خدمات از جمله موضوعات بسیار ارزشمندی است که دامنه تاثیرات آن بر طیف وسیعی از فعالان اقتصادی، جامعه و حاکمیت به وضوح قابل لمس است.این مقاله به موضوع ارزیابی وضعیت و انتخاب سیستمی فعالان اقتصادی مجاز(1(AEO از جمله مجاز در زمینه ساده سازی گمرکی(2(AEOC و مجاز در زمینه سلامت و امنیت تجاری(3(AEOS برای فعالان اقتصادی شامل تولیدکنندگان ، وارد/ صادر کنندگان، ترخیص کاران، شرکتهای حمل و نقل کالا، واسطه ها، فعالیت کنندگان در بنادر، فرودگاه ها، ترمینالها، انبارداران و توزیع کنندگان کالا به عنوان بخش مهمی از زنجیره تامین بین المللی که به دنبال بهرهمندی از منافع قابل ارایه از سوی اعضای سازمان جهانی گمرک و/ یا مزایای حاصل از پیوستن به یک زنجیره امن میباشند و همچنین اندازهگیری سطح انطباق با استانداردها و الزامات بین المللی، قوانین ملی به منظور اعتبار سنجی آنان بر اساس مدل تصمیم گیری چند معیاره و به روش تحلیل سلسله مراتبی((AHP از طریق تفکیک و تعیین معیارها و زیرمعیارهای مرتبط سپس رتبه بندی/ اولویت بندی گزینه ها با استفاده از اسناد و مدارک تحویلی فعال اقتصادی به گمرک و با تکیه بر اطلاعات گمرکی و سوابق ممیزیهای متقاضیان میپردازد. تحلیل و بررسی روش ارائه شده نشان میدهد این تکنیک با حذف رفتارهای سلیقه ای، دوباره کاریها و زمینه های تخلف و سوء استفاده های احتمالی، توانایی بالایی در شناسایی فعالان اقتصادی با درجات مختلف انطباق پذیری با استانداردها و الزامات قانونی را دارد.

کلیدواژه ها:

تشریفات گمرکی ، فعالان اقتصادی مجاز AEO ، فرآیند تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبیAHP ، استانداردهای امنیت و تسهیل تجارت سازمان جهانی گمرک WCO SAFE FoS