تعیین سهم عوامل فردی - سازمانی کارگران صنعت لاستیک در ابتلاء به اختلالات اسکلتی عضلانی

مقدمه: ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی در نیروهای کار علاوه بر ریسک فاکتورهایی مانند وضعیتی بدنی نامناسب، تکراری بودن حرکات، بارکاری زیاد، خستگی و استرس به عوامل فردی - سازمانی نیز وابسته است. این مطالعه با هدف تعیین سهم اثرگذاری این گونه عوامل در اختلالات مذکور در گروهی از کارگران یک صنعت تولیدی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه مقطعی برروی 213 کارگر خط تولید (به صورت سرشماری) یکی از کارخانجات تولید - لاستیک انجام شد. ابزار گردآوری داده ها شامل فرم جمع آوری اطلاعات جمعیت شناختی و سازمانی، پرسشنامه اختلالات اسکلتی۔ عضلانی نوردیک (NMQ) و روش ارزیابی پوسچر REBA بود. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک آماره-های توصیفی و آماری تحلیلی رگرسیون لجستیک انجام شد. یافته ها: شکایت از درد به ترتیب در نواحی کمر (ناحیه تحتانی)، پشت (ناحیه فوقانی) و گردن حائز بالاترین مقدار در کارگران خط تولید بود و این نتیجه برای دوره 12 ماه با الگویی نسبتا متفاوت با سایر نواحی دیگر گزارش شد. براساس نتایج حاصل از مدل رگرسیونی، از میان متغیرهای مورد بررسی، پوسچرنامناسب (نمره نهایی روش REBA)، سابقه کار و شاخص توده بدنی بیشترین سهم اثرگذاری بر ابتلاء به اختلالات اسکلتی- عضلانی در نواحی مختلف تشخیص داده شد. به طوریکه هر یک از این متغییرها شانس بروز درد در ناحیه کمر را به ترتیب 37/1٪ ، 29/7 ٪ و8/2 % افزایش دادند. نتیجه گیری: گرچه مداخلات ارگونومیک در قالب اصلاح پست کار، الگوی کار، ابزار و وسایل می تواند بر کاسته شدن از شانس ابتلاء به اختلالات اسکلتی عضلانی بکاهد اما کسب نتیجه بهتر نیازمند توجه به دیگر عوامل از جمله عوامل مستعد کننده فردی - سازمانی است. از اینرو در راستای برنامه های پیشگیری از اختلات اسکلتی عضلانی ناشی از کار و به منظور کسب نتیجه بهتر، مداخله در جهت کنترل عوامل موثر فردی - سازمانی توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

اختلالات اسکلتی- عضلانی ، کارگران ، عوامل خطر ، صنعت لاستیک