بررسی قاعده جب با نگاهی تاریخی و تطبیقی

قاعده جب، از قواعد فقهی جاری در ابواب مختلف فقه مانند نماز و زکات است. مورد قاعده جایی است که کافری مسلمان شود و بر او گناهان یا حقوقی از پیش بوده باشد. بر اساس این قاعده، آنچه را که کافر تا پیش از آن مرتکب شده با اسلام آوردنش محو می ­گردد. در مقاله، ضمن اشاره به تاریخچه و انواع حقوق اعم از حقوق خدا، حقوق مردم و حقوق مشترک، موارد شمول قاعده، نسبت به هرکدام مشخص می­ شود. فقها شمول قاعده را نسبت به حقوق اختصاصی خدای تعالی قائل بوده و معتقدند؛ قاعده آن را ساقط می­ کند. تعبیر به ساقط شدن حقوق خدا برای آن است که کافران در دوران کفرشان، مانند مسلمانان مکلف به واجبات هستند و با قبول اسلام، قضای آن عبادات از ایشان برداشته می­ گردد. همچنین قاعده، شامل حقوق مشترک بین خدا و مردم مانند زکات و خمس نیز می ­شود، ولی حقوق اختصاصی مردم را در بر نمی­ گیرد. قاعده، احکام تکلیفی را تحت شمول قرار می­دهد و به یقین بخشی از احکام وضعی را در برنمی گیرد.

کلیدواژه ها:

قاعده جب ، احکام تکلیفی در جب ، احکام وضعی در جب ، انواع حقوق در جب