مسئولیت مدنی و کیفری پزشک بر اساس قواعد فقهیه و قانون مجازات اسلامی

یکی از مسائل مهم و کاربردی در حقوق و فقه اسلامی، مسئولیت مدنی پزشکان است. در فقه سنتی تنها از ادله ضمان و عدم ضمان طبیب و حالات مختلف آن بحث شده است. قانون مدنی مصوب 1339 نیز در مورد این مسئله سکوت اختیار کرده است. اما قانون مجازات اسلامی، قوانینی را در مورد آن وضع کرده است. اساسا در حقوق تطبیقی، مسئولیت مدنی پزشک بر طبق قاعده تقصیر است. یعنی پزشک هنگامی ضامن جبران خسارت واردشده به بیمار است که تقصیر و کوتاهی وی به اثبات رسیده باشد. در قانون مجازات اسلامی 1375، مسئولیت محض پزشک، به پیروی از قول برخی فقهای امامیه پذیرفته شده است. هرچند این مسئله با پذیرش شرط برائت از ضمان، باعث عدم مسئولیت و ضمان طبیب می شود، لیکن تحصیل برائت از ضمان زمانی موردقبول واقع می شود که پزشک در انجام امر طبابت کوتاهی و تقصیر نداشته باشد.در قانون مجازات اسلامی مصوب 1390، مبنای تقصیر را در مسئولیت پزشک پذیرفته است، بدین معنا که قانون، پزشک را مسئول فرض می کند، مگر این که عدم تقصیر او به اثبات برسد. در این مقاله که با روش توصیفی- کتابخانه ای نوشته شده، هدف بر آن است که به لزوم و یا عدم لزوم اخذ برائت از شخص بیمار در بری شدن شدن پزشک از صدمات وارده به بیمار صحبت شود و هم چنین به بررسی چالش های موجود در این زمینه بپردازد و قرائتی نو از مسئولیت مدنی پزشکان ارائه کند که بر اساس آن نظامی خردپسندانه، عادلانه و دقیق از محتوای فقه استنباط شود بدون اینکه ضرری متوجه پزشک یا بیمار شود.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی ، ضمان پزشک ، برائت بیمار ، تقصیر طبیب.