بررسی تاثیر غلظت های مختلف بوراکس بر میزان پراکسیداسیون لیپید و فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی در موریانه Microcerotermes diversus (Isoptera: Termitidae)

موریانه Microcerotermes diversus Silvesteri یکی از مهم ترین آفات محصولات چوبی و سلولزی در مناطق مختلف کشور از جمله استان خوزستان به شمار می آید. از سموم سازگار با محیط زیست که از طریق اختلال در فیزیولوژی و متابولیسم (سوخت وساز) حشرات تاثیر گذارند می توان به بورات ها از جمله بوراکس اشاره کرد. هدف از این بررسی تعیین نشانگرهای زیستی با استفاده از اندازه گیری فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (پاداکسندگی) و میزان پراکسیداسیون لیپید (چربی) در ایجاد تنش اکسیداتیو (اکسایشی) تحت تاثیر حشره کش است. بدین منظور تاثیر چهار غلظت 5/1 ، 2، 3 و 4 درصد بوراکس بر شاخص های مهم تنش اکسیداتیو از جمله مالون دی آلدهاید (MDA) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی مانند سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گلوتاتیون ردوکتاز (GR) در طبقه کارگر بررسی شد. همه آزمایش ها در چهار تکرار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد، با افزایش غلظت حشره کش، میزان غلظت MDA در همولنف نسبت به شاهد به صورت معناداری افزایش و فعالیت دو آنزیم GR و APX با افزایش غلظت کاهش می یابد، بیشترین و کمترین میزان فعالیت آنزیم SOD به ترتیب در تیمارهای 2 و 3 درصد، آنزیم CAT در تیمارهای 3 و 4 درصد و آنزیم POX در تیمارهای 4 و 3 درصد مشاهده شد. نتایج همچنین نشان داد، تیمار موریانه ها با غلظت های مختلف مورد نظر از بوراکس بر شاخص تنش مالون دی آلدهاید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی POX، CAT، GR، APX و SOD تاثیرگذار است و می توان از آن ها به عنوان یک نشانگر زیستی برای تعیین تاثیر حشره کش در بدن موریانه استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

بورات ، تنش اکسیداتیو ، مالون دی آلدهاید ، نشانگر زیستی