معناشناسی توصیفی واژه عزم در قرآن کریم

عزم از واژگان کلیدی قرآن کریم است.میزان اثرگذاری عزم قرآنی بر سرنوشت انسان،آن را به یک واژه اساسی تبدیل کرده است.پژوهش حاضر، واژه عزم را از نگاه معناشناسی ساخت گرا و براساس روابط هم نشینی و جانشینی بررسی می کند.با توجه به آیات عزم ، دو واژه امر و صبر پربسامدترین هم نشین عزم است. واژگان توکل ، طلاق ، عقده النکاح ، شاورهم ، عهدنا و نسیان دیگر همنشین های عزم است که هر کدام فقط یک بار با این واژه هم نشینی داشته اند. در میان همنشین های عزم، صبر جایگاه ویژه ای دارد، تا آنجا که برخی این دو را مترادف دانسته اند. سیاق هم نشینی عهد با عزم نیز بر جایگاه مقدماتی عهد الهی نسبت به عزم قرآنی دلالت دارد. بررسی همنشین های عزم نشان می دهد، در چارچوب قواعد هم نشینی و جانشینی واژه مناسبی برای جانشینی عزم وجود ندارد. با توجه به همنشین های واژه عزم ، چهار مولفه معنایی برای آن مشخص شد. تعریف عزم قرآنی ، بر اساس مولفه های معنایی آن چنین است: در فرهنگ قرآن، عزم ، اراده حکیمانه قاطع، بر بندگی خداوند متعال است. انسان مومن با کسب و حفظ چنین اراده ای بر عهد الهی استوار و از وسوسه نفس و شیطان در امان خواهد بود.

کلیدواژه ها:

معناشناسی عزم ، امر ، صبر