حقوق اقلیت در شرکت های سهامی عام بر مبنای نظام اداره شرکت ها (Corporate Governance)؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا

در مدیریت شرکت­های سهامی بر مبنای نظر اکثریت، حقوق اقلیت، کمتر مورد توجه بوده و در برخی موارد، مدیران شرکت از موقعیت خود سوءاستفاده می­نمایند. در این راستا، لازم است راهکارهایی در جهت حمایت از سهامداران اقلیت پیش­بینی شود. مدل آمریکایی نظام اداره شرکت­ها برای حمایت از حقوق سهامداران اقلیت، راهکارهایی را در قالب افشای منصفانه و کامل اطلاعات مالی و به صورت گزارش­های فصلی و سالانه، و لزوم ایجاد کمیته افشا جهت بازبینی و نظارت بر گزارش­های قابل ­ارائه به نهادهای ناظر و انتشار سود سهام ، لزوم کسب اطلاع از موضوعات مجمع پیش از برگزاری و امکان ارائه پیشنهاد برای مجمع عمومی توسط هر یک از سهامداران با رعایت یکسری تشریفات دقیق ، لزوم تشکیل کمیته نامزدها در هر شرکت و امکان اقامه دعوا توسط هر یک از سهامداران علیه مدیران متخلف به نام شرکت در قالب دعوای مشتق طراحی نموده که در چهار دسته حقوق اطلاعاتی ، حقوق مدیریتی ، حقوق کنترلی و حقوق دادرسی قابل دسته­بندی است. در حقوق ایران با وجود آنکه قانون الزام­آور ویژه­ای در خصوص نظام اداره شرکت­ها وضع نشده است، اما در مقررات مختلف مرتبط با شرکت­های سهامی عام، نظیر لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347 و آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مربوط به نظام اداره شرکت­ها ، سازوکارهایی نظیر گزارش­دهی سالانه مدیران به مجمع عمومی ، کسب اطلاع سهامداران از موضوعات مجمع پیش از برگزاری و امکان اقامه دعوی نصاب حداقل یک­پنجم سهامداران علیه مدیران تحت یکسری شرایط در این باره آمده است. پژوهش تطبیقی حاضر با روشی تحلیلی توصیفی انجام شده و اطلاعات گردآوری ­شده با توجه به مواد قانونی دو نظام حقوقی مورد مطالعه، مورد تحلیل قرار گرفته است. شناسایی نقایص متعدد در مقررات قانونی الزام­آور در رابطه با حقوق اقلیت در حقوق ایران، به ویژه در زمینه­های افشا و شفافیت مالی ، سیستم رای­گیری و دعوای مشتق از جمله یافته­ها و نتایج پژوهش حاضر است که در هر بخش، راهکارها و پیشنهادهایی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

حقوق سهامداران اقلیت ، نظام اداره شرکت ها ، شرکت های سهامی ، نظام حقوقی آمریکا ، نظام حقوقی ایران