تاثیر ریزگردها بر سلامت انسان و محیط زیست و راهکارهای کنترل

مقدمه و هدف: مراکز تولید غبار معمولا مراکز خشکی هستند که دارای بارش سالانه کمتر از 200-250 میلی متر بوده به لحاظ توپوگرافی در منطقه ای پست قرار گرفته باشند. علاوه بر شدت و سرعت باد، اندازه و قطر ذرات، پوشش گیاهی دو عامل کنترل کننده اساسی در وقوع و فراوانی طوفان های گرد و غباری می باشند(1). منشا اصلی ریز گردها را می توان کویرها و باتلاق های در حال خشک شدن نسبت داد(2). مواد و روش ها:این مطالعه از نوع مروری سیستماتیک می باشد که از مقالات موجود در پایگاه های مختلف علمی که در طی بیست سال ( از سال 2018-1998) انتشار یافته بودند، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج :تغییرات اقلیم در مقیاس جهانی و محلی، تغییر در چرخه بیولوژیکی، زمین شناسی، شیمیایی و محیط زیست از مشکلات عمده ریز گردها می باشند. غبار اتمسفری مانع از نفوذ نور خورشید شده و می تواند منجر به کاهش تولیدات کشاورزی به میزان 30 - 5 درصد گردد. همزمان با پدیده گرد و غبار غلظت برخی از فلزات سنگین از جمله سرب تا 3 برابر افزایش می یابد همچنین غلظت فلزات سمی جیوه و آرسنیک نیز به میزان زیادی افزایش خواهد یافت. طوفان های گرد و غباری قادرند که به صورت غیر مستقیم و از طریق تحریک پلانکتون های موجود در سواحل افزایش برخی نوترینت ها (به ویژه آهن ) را موجب شوند، همچنین آئروسل های معدنی از طریق کاهش میزان فتولیز باعث تغییر اقلیم زمین می گردند. گسترش دادن فضای سبز کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک همچون کاشت گیاهان شوره زی، جلوگیری از بیابان زایی، تقویت کمربند سبز از جمله روش های کنترل ریز گردها می باشد(3).خلاصه:به طور کلی، هر چند پدیده گردو غبار یک پدیده غیر قابل کنترل است ولی می توان با شناساندن محدوده آن در قالب الگوهای گردشی و بررسی ویژگی های آماری در بازه های زمانی مختلف به برنامه ریزان مختلف، این فرصت را فراهم آورد که با آگاهی از زمان و محدوده این پدیده مخرب، برنامه های لازم را برای مقابله فراهم نمایند.

کلیدواژه ها:

ریز گردها ، سلامت انسان ، محیط زیست ، راهکارهای کنترل