عرفان سیاسی نجم الدین رازی: حلقه ی وصل عقل و عشق

درباره ی نسبت عرفان و سیاست دو دیدگاه کلان وجود دارد: یک دیدگاه میان این دو تمایز مطلق قایل است؛ دیدگاه دیگر بر هم پوشانی نسبی آنها حکم می کند. بر این اساس، در نگاه به اندیشه های نجم الدین رازی، این پرسش ها قابل طرح هستند که: نجم الدین رازی چه نسبتی میان عرفان و سیاست برقرار می کند جایگاه حکمران خوب در عرفان سیاسی وی کجاست از نظر وی، حکمران خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد نجم الدین رازی، عرفان را پدیده ای اجتماعی می داند که می کوشد در کنار خواص، عوام را نیز متحول سازد. از منظر وی، عوام بر درک هستی از عقل، و خواص از عشق بهره می برند؛ پس صرفا کسانی می توانند هم خواص و هم عوام را به سوی سعادت هدایت نمایند که دارای قوه ی عقل و عشق به حد اعلاء باشند. از این منظر در غیاب انبیا حکومت در اختیار اولیای الهی است. بدین ترتیب حکومت پادشاهی الهی، بخش جداناشدنی از عرفان اجتماعی محسوب می شود. پادشاه الهی نجم الدین باید متصف به صفات اخلاقی-سیاسی ایجابی و سلبی باشد که اساسی ترین آن ها عدالت است که شامل: راستی، انصاف، احسان، صبر، مدارا، مشورت پذیری، فسادستیزی، مصلحت اندیشی و اعتدال (ویژگی های ایجابی) و دوری از هوای نفس، عجب، تکبر، فساد، کفر، فحشا، منکر، بغی، حرص، دنیاطلبی، مالدوستی، بخل، خشم و سستی، و افراط و تفریط (ویژگی های سلبی) می شود.

کلیدواژه ها:

نجم الدین رازی ، عرفان سیاسی ، عقل ، عشق ، حاکم (پادشاه) الهی ، عدالت