اندیشه ی سیاسی آیت االله بروجردی: سیاست ورزی یا سیاست پرهیزی

پژوهش حاضر، در راستای ترسیم چگونگی حضور روحانیت در سامان­دهی زندگی سیاسی مردم ایران، به این پرسش پاسخ می دهد که مبانی دینی سیره ی سیاسی آیت الله بروجردی در دوران زعامت شان چیست لذا مساله ی این پژوهش، شناخت ریشه های دینی سیاست­ورزی معظم له، چه در نحوه ی ورود به سیاست و چه در نحوه پرهیز از سیاست­ است و نشان می دهد که چگونه حوزه های علمیه، مراجع تقلید و فقهای هم­عصر آیت الله بروجردی، تابع سیاست های اتخاذشده توسط ایشان بوده اند. در این پژوهش، از آن جا که در دوران زعامت ایشان - بنابر مقتضیات زمانه - سیاست­ورزی تفکیکی در دستور کار بوده است، از روش پدیدارشناسانه استفاده کرده ایم. بنابر این نوع سیاست ورزی، فقهایی هم چون آیت­الله بروجردی اگرچه در امر سلطنت دخالت نمی­کردند، اما نسبت به مسایل دینی حساس بودند و در مواردی نیز به کارگزاران نظام سیاسی تذکراتی می دادند؛­ عدم حمایت معظم له از جریان­های فکری حوزوی و فقهایی که بر حضور بیش تر روحانیون در مخالفت با نظام سیاسی حاکم اصرار داشتند، شاهد بر این مدعاست. مدعای این پژوهش آن است که سیاست­ورزی در حوزه ی علمیه ی قم - در دوران آیت­الله بروجردی - مبتنی بر دوری جستن و پرهیز از سیاست به دلیل فقدان اقتضایات زمانه تنظیم می شده است. این روش، اندیشه ی سیاسی معظم له را با اندیشه ی سیاسی فداییان اسلام و آیت­الله کاشانی متمایز می کند.

کلیدواژه ها:

اندیشه ی سیاسی اسلام ، حوزه ی علمیه قم ، آیت الله بروجردی ، سیاست ورزی ، سیاست پرهیزی ، آیت الله کاشانی ، فداییان اسلام