نقش مصلحت در اجرای مجازاتهای حدی

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 556

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-3-5_002

تاریخ نمایه سازی: 5 خرداد 1398

چکیده مقاله:

مصلحت عنوانی آشنا و پرکاربرد در فقه و اصول و از دید اسلام عبارت است از هر کاری که به سود و صلاح مادی یا معنوی فرد و جامعه باشد. از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی، مصلحت نقشی اساسی در تشریع احکام دارد؛ اگرچه در وسعت این نقش توافقی وجود ندارد. دیدگاه غالب و نظر اکثر فقها در مورد احکام الهی این است که این احکام شامل احکام متغیر و ثابت است. بر اساس این تفکر احکام الهی بالاخص حدود تحت هیچ شرایطی تغییر نمی یابند و در هر زمان و هر مکان لازم الاجرا هستند. در مقابل دیدگاه سابق، عده دیگری از فقها شرایط مصلحت را در احکام اسلامی موثر می دانند. این دسته از فقها قایل اند که احکام بر اساس مصالح و مفاسد پایه ریزی شده اند و هدف از اجرای احکام را دستیابی به مصالح می دانند. به طورکلی مصلحت به این معنا در فقه مذاهب اسلامی علاوه بر تشریع، در اجرای مجازات به خصوص حدود هم می تواند مدنظر قرار گیرد؛ به تعبیر دیگر امروزه حاکم با استفاده از احکام ثانویه و عنصر مصلحت در موارد تزاحم بین ملاکات احکام شریعت و احتمال تاثیر شرایط در نرسیدن آن حکم به فعلیت، می تواند برخی حدود را اجرا نکرده، برای برخی حدود جایگزین تعیین کند؛ لذا ضرورت دارد، مصلحت سنجی در مورد حدود و کیفیت اجرای آنها با رعایت اقتضایات زمان، مکان و اشخاص مجازات با توجه به روایات و نظر فقها مد نظر قرار گیرد. مضافا اینکه در صورت وجود شبهه مصلحت نیز اجرای حد با تردید مواجه می شود.

نویسندگان

عابدین مومنی

دانشیار دانشگاه تهران

حامد رستمی نجف آبادی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن ابی­ الحدید، عزالدین بن هبه­الله، شرح نهج البلاغه، دارالکتب ...
  • ابن­ ادریس حلی، محمد بن منصور­، السرایر، قم، موسسه النشر ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع، ...
  • همو، الکافی فی فقه الامام احمد بن حنبل، بیروت، دارالکتب ...
  • همو، المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی، بی­ تا. ...
  • ابن­ قیم جوزیه، اعلام الموقعین، مصر، مطبعه السعاده، 1374ق. ...
  • ابن­ منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث ...
  • بوطی، رمضان، ضوابط المصلحه، بیروت، موسسه الرساله، 1384ق. ...
  • بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت، دارالمعرفه، بی­ تا. ...
  • تبریزی، جواد، اسس الحدود و التعزیرات، قم، مهر، 1417ق. ...
  • حرعاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1403ق. ...
  • حسینی شیرازی، سید­محمد، الفقه، بیروت، دارالعلوم، 1409ق. ...
  • حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ...
  • همو، قواعد الاحکام، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1419ق. ...
  • خطاط، مجتبی، قرآن و مقتضیات فقه، قم، تمهید، 1390ش. ...
  • خمینی، سید­روح­ الله، تحریر الوسیله، تهران، موسسه تنظیم و نشر ...
  • همو، صحیفه نور، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1369ش. ...
  • خوانساری، سید­احمد، جامع المدارک، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، 1366ش. ...
  • خویی، سیدابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم، 1386ش. ...
  • دشتی، محمد، ترجمه نهج­ البلاغه، قم، آل­ علی، 1379ش. ...
  • دهخدا، علی­ اکبر، لغت­ نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش. ...
  • رمضانی، احمد و دیگران، مجموعه آرای فقهی قضایی، قم، مرکز ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1405ق. ...
  • سیدحسینی، سیدصادق، ولایت فقیه و پویایی در استنباط احکام ، ...
  • شاطبی، ابواسحاق، الاعتصام، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1995م. ...
  • شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفواید، تحقیق: سید ...
  • همو، اللمعه الدمشقیه، بیروت، دارالعالم الاسلامی، بی­ تا. ...
  • شهید ثانی، زین­ الدین بن علی، الروضه البهیه، قم، مکتب ...
  • صدر، سید­محمدباقر، اقتصادنا، بیروت، دارالتعارف، 1408ق. ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، بررسی­ های اسلامی، قم، هجرت، بی­ تا. ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1416ق. ...
  • همو، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش. ...
  • عوده، عبدالقادر، التشریع الجنایی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی، بیروت، موسسه ...
  • غزالی، محمد بن محمد، المستصفی فی علم الاصول، بیروت، دارالکتب ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام، قم، مکتبه آیه ...
  • فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران، چاپ ...
  • قربان­ نیا، ناصر، تامل در فقه؛ تحول در حقوق، تهران، ...
  • کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع، پاکستان، ...
  • کریمی جهرمی، الدر المنضود فی احکام الحدود، قم، دارالقرآن الکریم، ...
  • گرجی، ابوالقاسم، مقالات حقوقی، تهران، دانشگاه تهران، 1369ش. ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسایل الحلال ...
  • محقق­ داماد، سیدمصطفی، اجرای علنی مجازاتهای اسلامی ، در: سایت ...
  • مرعشی­ شوشتری، اجرای علنی مجازاتها ، در: کتابخانه دیجیتال تبیان. ...
  • معرفت، محمد­هادی، ولایت فقیه، قم، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1377ش. ...
  • مفید، محمد بن محمد­، المقنعه، قم، موسسه النشر الاسلامی، چاپ ...
  • مکارم­ شیرازی، ناصر، استفتایات جدید، قم، مدرسه امیرالمومنین، 1381ش. ...
  • منتظری، حسینعلی، کتاب الحدود، قم، دارالفکر، 1400ق. ...
  • همو، مجازاتهای اسلامی و حقوق بشر، قم، ارغوان دانش، چاپ ...
  • همو، مجموعه دیدگاه­ها، بی­ جا، بی­ نا، 1381ش. ...
  • نامه مفید، شماره 16، دانشگاه مفید، زمستان 1377ش. ...
  • نامه مفید، شماره 23، دانشگاه مفید، پاییز 1379ش. ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب ...
  • نمایش کامل مراجع