مقاصه در فقه اسلامی و مقایسه آن با تهاتر در حقوق ایران

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 342

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-4-8_004

تاریخ نمایه سازی: 5 خرداد 1398

چکیده مقاله:

مقاصه، تقاص و تهاتر چند اصطلاح در فقه اسلامی هستند که برخی آ نها را مترادف قلمداد کرده اند و برخی مذاهب قایل به تفاوت در میان آنها هستند. معنای مورد نظر و غالب این اصطلاحات در موضوع مورد بحث، تسویه مطالبات افراد از هم است. با وجود مخالفت برخی، دیدگاه غالب در میان مذاهب، مشروعیت و مجاز بودن مقاصه است. مقاصه برای ادای همزمان دو دین، تضمین و توصل به حق کارکرد دارد و از جهات مختلفی چون کاستن از مخاطرات انتقال وجوه و سرعت بخشیدن به معاملات و جلوگیری از تکرار تادیه و ساده سازی ایفای دیون دارای اهمیت عملی است. در مورد ماهیت مقاصه می توان گفت: برخی آن را از راههای انقضای دیون و برخی آن را استثنای از بیع دین به دین و برخی از راههای تسلط بر مال غیر دانسته و برخی دیگر آن را در شمار راههای اسقاط تعهدات ذکر کرده اند و برخی تفصیلات دیگری برای آن بیان کرده اند. برخی صاحب نظران مقاصه را فقط در دیون و برخی آن را در عین و دین جایز دانسته اند. برخی مقاصه را سه و برخی چهار و برخی یک نوع دانسته و برخی قایل به تفصیلات دیگر شده اند. هر یک از این انواع، شرایط و آثار خاص خود را دارند که در مجموع منجر به اسقاط دیون و برایت ذمه افراد می گردد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

فرزاد پارسا

استادیار دانشگاه کردستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن ابی جمهور احسایی، محمد بن علی ، الاقطاب الفقهیه ...
  • ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، مجموع فتاوی ابن تیمیه، بیروت، ...
  • ابن جزی، محمد بن احمد، القوانین الفقهیه، بیروت، المکتبه العصریه، ...
  • ابن حجر هیتمی، احمد بن محمد، تحفه المحتاج، بیروت، دارالکتب ...
  • ابن عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بی جا، المنار، بی ...
  • ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، اعلام الموقعین عن ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، قاهره، دارالمعارف، بی ...
  • ابن نجیم مصری، زین الدین بن ابراهیم، الاشباه و النظایر ...
  • همو، البحر الرایق شرح کنز الدقایق، بیروت، دارالمعرفه، بی تا. ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین، المکاسب، قم، الموتمر العالمی بمناسبه الذکری ...
  • بحرالعلوم، سیدمحمد، بلغه الفقیه، تهران، مکتبه الصادق، 1403ق. ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد، الحدایق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ...
  • بلخی، نظام الدین، الفتاوی الهندیه فی مذهب الامام ابی­ حنیفه، ...
  • بهوتی، منصور بن یونس ، شرح منتهی الارادات، عربستان، ریاسه ...
  • بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، مکه، مکتبه دارالباز، 1414ق. ...
  • حسینی روحانی، سیدمحمدصادق، فقه الصادق، قم، دارالکتاب، 1412ق. ...
  • حطاب، محمد بن محمد، مواهب الجلیل، مصر، دارالسعاده، 1329ق. ...
  • حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • خرشی، محمد بن عبدالله، شرح مختصر خلیل، قاهره، دارالکتاب الاسلامی، ...
  • خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، بی جا، دارالکتب العلمیه، 1390ق. ...
  • خوانساری، سیداحمد، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، تهران، مکتبه ...
  • خویی، سیدابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم، مطبعه العلمیه، 1396ق. ...
  • دردیر، احمد بن محمد، الشرح الکبیر، داراحیاء الکتب العربیه، بی ...
  • دسوقی، محمد بن احمد، حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، قاهره، ...
  • دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1372ش. ...
  • رازی، محمد بن ابی بکر، مختار الصحاح، بیروت، المکتبه العصریه؛ ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1985م. ...
  • زرکشی، محمد بن عبدالله، المنثور فی القواعد الفقهیه، کویت، وزاره ...
  • سبزواری، محمدباقر بن محمدمومن، ذخیره المعاد فی شرح الارشاد، قم، ...
  • همو، کفایه الفقه یا کفایه الاحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، بیروت، دارالمعرفه، 1331ق. ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­ بکر، الاشباه و النظایر، بیروت، دارالفکر، ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، الام، بیروت، دارالفکر، 1983م. ...
  • شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ ...
  • شعیبی، فواد قاسم، المقاصه فی المعاملات المصرفیه، بیروت، منشورات الحلبی ...
  • شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح ...
  • همو، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، موسسه المعارف ...
  • شهیدی، مهدی، سقوط تعهدات، تهران، مجد، 1385ش. ...
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروه الوثقی، قم، دفتر انتشارات ...
  • طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبه ...
  • فقعانی، علی بن علی، الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات ...
  • قدری باشا، محمد، مرشد الحیران، بی جا، دارالآفاق العربیه، بی ...
  • کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع، لبنان، ...
  • مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، ...
  • مروارید، علی اصغر، الینابیع الفقهیه، بیروت، دارالتراث، 1990م. ...
  • الموسوعه الفقهیه الکویتیه، کویت، وزاره الاوقاف و الشوون الاسلامیه، 1990م. ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب ...
  • نراقی، احمد بن محمدمهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم، ...
  • نووی، یحیی بن شرف، روضه الطالبین و عمده المفتین، بیروت، ...
  • نمایش کامل مراجع