آشکارسازی روند و نقطه تغییر گردوغبار با استفاده از شاخص جذب هواویز (AAI) در پهنه-های کلان آب و هوایی ایران مبتنی بر برونداد داده های سنجش از دور

ایران به دلیل قرار گرفتن در پهنه کمربند گردوغبار جهانی با مشکلات بسیاری در حوزه سلامت و آب و هوایی در سال های اخیر مواجه شده است. به منظور شناسایی روند و نقطه تغییر گرد و غبار در ایران از داده های ماهوارهایی شاخص جذب هواویز/گردغبار (AAI) دو سنجنده TOMS ماهواره 1979) Nimbus 7 تا (1992، 1996) EP تا (2005 و سنجنده 2005) OMI تا (2015 ماهواره EOS Aura استفاده شد. برای ارزیابی روند و شیب روند از دو روش ناپارامتریک من-کندال (MK) و سنس (Sen’s) و برای ارزیابی نقطه تغییر از روش Buishand استفاده شد. نتایج نشان داده است که بیشینه روند با مقدار نمره Z آزمون 2/80 MK برای سنجنده OMI در گرگان و ایلام و کمینه همین آماره برای سنجنده OMI در اهواز و پس آن برای سنجنده TOMS ماهواره EP در شهر گرگان بترتیب با 0/62 و 0/71 محاسبه شدند. نقاط تغییر در سالهای 1983، 1999 و 2007 شناسایی شدند. میانگین نقطه تغییر شاخص AAI در تمامی پهنه های کلان آب و هوایی ایران پس از تغییر بیشتر از پیش از تغییر شده است این مقدار افزایشی نشان دهنده وجود روند افزایشی در مقدار شاخص AAI در تمامی ایستگاه های موررد بررسی است. افزایش AAI در ایران بیشتر مربوط به بار هواویز ورودی مناطق بیابانی و خشک اطراف آن می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص هواویز (AAI) ، سنجنده TOMS ، سنجنده OMI ، روند و نقطه تغییر ، ایران.