ایجاد ساختار اداری حوادث، هماهنگی برون سازمانی و آموزش در دانشگاه علوم پزشکی مشهد

حوادث غیرمترقبه ازجمله مسایل بسیار مهمی هستند که همه ساله گریبان گیر دولت ها و ملت ها شده، تلفات جانی و خسارات مالی فراوانی بر آنها تحمیل می نمایند. دربیست سال گذشته، حوادث غیرمترقبه باعث مرگ نزدیک به 10 میلیون انسان شده و بیش از 1000 میلیارد دلار هزینه دربرداشتن اند. در همین مدت نزدیک به یک میلیارد نفر از مردم جهان، یعنی حدود یکششم جمعیت کره زمین، به طور مستقیم و یا غیرمستقیم درگیر حوادث غیرمترقبه گردیده اند. کشور عزیز ما نیز از این امر مستثنا نبوده است. ایران آنگونه که آمارها نشان می دهند، دهمین کشور بلا خیر دنیا و چهارمین کشور بلاخیز قاره آسیاست. در مناطق مختلف کشور، انواع حوادث غیرمترقبه طبیعی، همچون سیل، زلزله، رانش زمین و سقوط بهمن و نیز حوادث غیرمترقبه غیرطبیعی، همچون حوادث ترافیکی، سقوط هواپیما و . همواره در حال وقوع است. طولانی ترین جنگ تاریخ معاصر نیز که از جانب استکبار جهانی بر کشورما تحمیل گردید، بیش از چهارصد هزار نفر از بهترین جوانان این مرزوبوم گشت. بیش از 90 % از مساحت کشور نیز در معرض خطر متوسط به بالا ازنظر امکان وقوع زلزله قرارداد و حدودا هر 10 سال یکبارزلزله های بزرگی در مناطق مختلف کشور به وقوع پیوسته، جمع زیادی از هموطنانمان را داغدار و مصیبت زده می نماید. این در حالیاست که کشورهای همسایه نیز از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند و هر از چند گاهی با وقوع جنگ در آن، کشور ما شاهد مهاجرت جمعیت زیادی به سوی مرزهاست؛ بنابراین با توجه به وقوع حوادث بسیار طی سال های مختلف و ایجاد خسارت های فراوان مالی و از بین رفتن جان هزاران انسان لازم است که بحث مدیریت بحران مورد مطالعه قرارگرفته و در هر شهری با توجه به موقعیت جغرافیایی اش به بررسی مدیریت بحران، همچنین علل شکست و موفقیت ها در بحران ها پرداخته تا از بروز حوادث بعدی جلوگیری شود.با توجه به حوادث غیرمترقب های که در سال های اخیر اتفاق افتاده، در دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه مشهد به بحث مدیریت بحران اهتمام بیشتری شده است. پس از آنالیز شرایط و ارزیابی عوامل و رویدادهای منجر به حوادث و بحران ها و ارایه راهکارهای کاهشی ریسک، به طورکلی درس های آموخته شده جهت مدیریت بهتر ریسک، کاهش آسیب ها و به حداقل رساندن زیان ها و واکنش سریع به شرایط و رویدادهای بالقوه مخاطره زا را می توان به شرح زیر بیان داشت: 1- بهبود هماهنگی های درون و برون بخشی ازآنجایی که یکی از بزرگ ترین مشکلات موجود در بحران ها عدم وجود هماهنگی ها بین ارگان ها وادارات همکار و پشتیان است؛ این دانشگاه به منظور رفع این مشکل، اقدام به تهیه دستورالعمل روابط کاری کارگروه نموده که پس از تهیه در کارگروه و طرح در اداره کل مدیریت بحران استان، در شورای مدیریت بحران استان مصوب و به تمامی ادارات و کارگروه های تابعه و همچنین بیمارستان ها ارسال و در آن به شرح وظایف و انتظارات از دستگاه های همکار و پشتیبان به طور مشخص اشاره شده است.2- لزوم ایجاد یک ساختارسازمانی مشخص ایجاد سازوکارهای قانونی در مواجهه با بحرانها میتواند یکی از راه های مناسب برای کاهش صدمات و خساراتمادی و جانی ناشی از بروز حوادث باشد، بنابراین وجود یک مرکز با ساختار سازمانی مناسب برای شناسایی وظایف کارکنان، ایجاد شرایط بیشترین و پایش بر عملیات و تسریع در برنامه ریزی برای مدیریت بهتر حایز اهمیت است و ازآنجاکه یکی از مهم ترین ویژگی های درونی سازمانها ابعاد ساختاری سازمان است که مشتمل بر تمرکز، پیچیدگی و رسمیت می باشد و سهم عمده ای در نحوه تصمیم سازی ها و عملکردهای اجرایی سازمانها ایفا می کند، دانشگاه مشهد توانسته است در حوزه ساختار با ایجاد اداره حوادث و همچنین پست سازمانی کارشناس حوادث غیرمترقبه در برنامه های مدیریت بحران با محوریت این اداره و ساختار ایجادشده پیشرفت قابل ملاحظه داشته باشد.3- لزوم تقویت توانمندی ها و آموزش کارکنان مطالعات علمی مبین آن است که آموزش افراد درزمینه مدیریت بحران و آمادگی در برابر بلایا موجب حفظ جان هزاران نفر شده و کاهش هزینه ها، حفظ دارایی ها و پیشگیری از عوارض ثانویه را به همراه خواهد داشت. بر این اساس آموزش مدیران و افراد در معرض خطر، یکی از بخش های ضروری در برنامه آمادگی در برابر بلایا به شمار میرود. تحقیقات نشان داده است که کارکنان در سازمان ها از 20 تا 30 درصد توانایی خود استفاده می کنندحال آنکه اگر آموزش ببینند و به طرز شایسته ای برانگیخته شوند 80 تا 90 درصد از توانایی ها و قابلیت های خود را بروز می دهند. دانشگاه مشهد در حوزه آموزش نیز با وارد نمودن برنامه های آموزشی مرتبط با بحران و حوادث در برنامه آموزش ضمن خدمت کارکنان و آموزش مداوم، توانسته است در ارایه آموزش ها و شناخت برنامه های مرتبط با مدیریت بحران و جاری نمودن اسناد بالادستی موفق باشد؛ که از این میان میتوان به دو برنامه HDP& HSI اشاره نمود که پس اخذ مجوز معاونت توسعه و معاونت آموزشی در برنامه های آموزش کارکنان قرارگرفته و طی سالهای 94 و 95 حدود 40000 نفر ساعت آموزش انجام شده است. همچنین در برنامه آموزشی کارکنان بدو ورود به خدمت باهدف آشنایی آنان با برنامه های حوزه حوادث و فوریت ها در بلایا، آموزشی در نظر گرفته شده است که تاکنون حدود 30 دوره برگزار گردیده است

کلیدواژه ها:

کارگروه حوادث ، آموزش ، علوم پزشکی مشهد