مروری بر تکنیک های مختلف تصویربرداری برای تشخیص صرع

زمینه: صرع یکی از رایج ترین اختلالات نورولوژیکال است که درصد شیوع آن بین 0/4% الی 1/4 در بین جمعیت های انسانی تخمین زده شده است. 61% از مبتلایان به صرع از LRE ) Localization Related Epilepsy ) رنج می برند. همچنین، FCD ) Focal Cortical Dysplasia ) یا همان دیس پلازی قشری به عنوان علت بیماری کسر عظیمی از مبتلایان به صرع شناخته شده است. در حدود 30 درصد از مبتلایان به صرع در برابر درمان های دارویی مقاوم هستند. از این رو تنها درمان آنها برداشتن ضایعه به وسیله ی عمل جراحی می باشد. بنابراین، تشخیص دقیق کانون های صرع در مغز بسیار حیاتی می باشد. به این منظور برای تشخیص دقیق انواع گوناگون صرع، علاوه بر ثبت سیگنال های الکتریکی و مغناطیسی مغزی مانند EEG و MEG از تکنیک های مختلف تصویربرداری مانند MRI ، PET ، SPECT ، MRS و ... استفاده می شود. از آنجا که دقت، حساسیت و کاربرد این روش های تصاویربرداری متفاوت است، لذا، هدف مطالعه حاضر، بررسی روش های مختلف تصویربرداری برای تشخیص epileptic area و بررسی مزایا و معایب و محدودیت های هر یک از این روش ها می باشد. روش کار: این مطالعه یک مطالعه مروری است که با جستجو در پایگاه های داده مختلف از جمله PubMed و Google Scholar انجام شد. برای یافتن منابع مورد نیاز از کلید واژه های EEG and epilepsy diagnosis or detection . MEG and epilepsy diagnosis or detection , MRI and epilepsy diagnosis or detection , MRS and epilepsy diagnosis or detection , PET and epilepsy diagnosis or detection and SPECT and epilepsy diagnosis or detection . استفاده شد و تمام مقالات اولیه و ثانویه که به تشخیص صرع مربوط بودند در نظر گرفته شدند. در مرحله اول تعداد 29 مقاله به دست آمد که پس از حذف مطالعات تکراری و بررسی چکیده ها، تعداد 6 مقاله به طور کامل بررسی و مرور شدند. یافت ه ها: ثبات میدان مغناطیسی مغزی یا MEG ( Magnetic Encephalo Graphy ) یک روش مطمین برای مشخص کردن ضایعه ی Epileptogenic می باشد. استفاده از این روش به همراه MRI می تواند نقش به سزایی در تعیین دقیق محل ضایعه قبل از عمل جراحی داشته باشد. استفاده از MRI برای تشخیص صرع، یک روش استاندارد قبل از عمل جراحی می باشد و نورولوژیت ها تاکید بسیار زیادی بر استفاده از آن دارند. بر اساس مطالعات، تکرار MRI با شدت میدان مغناطیسی بالاتر (مثلا 7 تسلا) می تواند به شناسایی مناطق epileptogenic که در روش های دیگر تشخیص داده نمی شوند، کمک نماید. از آنجا که سیستم MRI با شدت میدان بالاتر دارای نسبت سیگنال به نویز بالاتری است، می تواند در شناسایی نواحی غیر نرمال در بافت مغز حساسیت بالاتری نسبت به روش هایی همچون CT_Scan از خود نشان دهد. این روش علاوه بر کمک به تشخیص بهتر ضایعات صرعی، از جراحی های غیر ضروری جلوگیری می کند. روش تصویربرداری انتشار پوزیترون یا PET ( Positron Emission Tomography ( در بیماران LRE که بواسطه ی الکتروانسفالوگرافی یا EEG بیماری آنها تشخیص داده شده است، می تواند مفید باشد. در این تکنیک، از روش FDG_PET (Fludeoxyglucose_Positron Emission Tomography) برای شناسایی کانون ناهنجاری استفاده می شود. در این موارد ممکن است MRI گرفته شده از فردهای وضعیت غیرنرمالی را نشان ندهد. همچنین، FDG_PET زمانی که اطلاعات کلینیکی با EEG فرد تطابق ندارد و یا کانون های تهاجمی بیماری صرع بیشتر از یک عدد هستند، کاربرد مهمی در تشخیص بیماری صرع دارد. حساسیت روش FDG_PET با کمک ابزارهای آنالیز آماری همچون SPM ( Statistical Parametric Mapping ) می تواند افزایش یابد. روش تصاویربرداری SPECT ( Single Photon Emission Computed Tomography ) نیاز در مطالعه ی بیماران LRE بسیار ارزشمند می باشد. استفاده از این روش تصویربرداری برای بیماران دارای MRI غیر نرمال، حایز اهمیت است. روش اسپکتروسکوپی تشدید مغناطیسی ( MRS ) نیز برای بررسی اختلالات عملکردی نورون ها به کار می رود. این روش می تواند در تشخیص صرع مفید باشد. روش MRS می تواند میزان NAA ( N.Actyl Aspartate Acid در بافت مغز را اندازه گیری کند. در این روش تشخیصی، کاهش سطح NAA در نواحی epileptogenic بافت مغز نشان داده می شود. همچنین، MRS می تواند اختلالات متابولیکی شبکه ای بین قسمت های مختلف مغز را نشان دهد. اطلاعات به دست آمده از این روش می تواند در شناسایی الگوهای توزیع شبکه ای (رابط) در مکان یابی نقاط مرتبط با صرع (LRE)مفید و قابل استفاده باشد. نتایج این آزمایش می تواند ناحیه ی مورد نظر برای عمل جراحی را نشان دهد. نتیجه گیری: در این مطالعه انواع روش های تصویربرداری از مغز که به منظور تشخیص بیماری صرع به کار می روند، مورد بررسی قرار گرفتند. استفاده از higher field MRI در مشخص سازی nonlesional epilepsy cases حایز اهمیت می باشد. اما، در برخی موارد ممکن است استفاده از MRI با Magnetic field بالا در شناسایی Epileptogenic area دارای خطاهایی باشد که در این صورت استفاده از روش هایی نظیر PET ,SPECT و Functional MRI می توانند مفید باشد. در روش PET استفاده از radiotracer های مناسب میتواند در شناسایی epileptic area کمک به سزایی کند. این روش دارای حساسیت بالایی در مشخص کردن ضایعات بخش خارجی لوب تمپورال دارد. اما در روش PET نسبت سیگنال به نویز متوسط است و از radiotracer های گران قیمت، ناپایدار با نیمه عمر کوتاه استفاده می شود. علاوه بر موارد فوق این روش در شناسایی نواحی nonlesional epilepsy نقش مهمی ندارد. در روش تصویربرداری SPECT ، از radiotracer های در دسترس و پایادارتر نسبت به روش PET استفاده می شود. اما این روش نیاز محدودیت هایی از نظر تشخیصی دارد. روش MRS ( Magnetic Resonance Spectroscopy ( نیز مناطق epileptogenic را همانند روش FDG_PET از طریق اختلال عملکردی متابولیسم آن ناحیه نمایان می کند. در برخی موارد، استفاده از روش MRS بعد از عمل جراحی صرع، اطلاعات ارزشمندی فراهم می کند که در تصویر MRI بعد از عمل جراحی نشان داده نشده اند. اما در تکنیک MRS نیز محدودیت هایی دارد. در این روش تمام بافت مغز پوشش داده نمی شود و تجمع بافت چربی در قسمت قشری مغز مانع از اجرای صحیح آن می شود.

کلیدواژه ها:

صرع ، MRI ، EEG ، PET ، SPECT ، MRS ، MEG.