اصول فکری شکل گیری فضاهای اجتماعی از منظر شهرسازی اسلامی

دین اسلام ارزشهای تعالی جویانه ای را در زمینه شهر و محیط زندگی انسانی مطرح کرده که امروزه با ظهور فرهنگ جدیدو غفلت از ابعاد معنوی انسان مورد بی مهری قرار گرفته است. برای احیاء این ارزشها در شهرسازی معاصر لازم است این ارزشها از حالت عام و کلی به صورت مساله تخصصی تبدیل شوند. هدف از این مقاله طرح مسایل شهرسازی اسلامی و استخراج اصول مربوطه برای طراحان شهری و معماران میباشد. روش مورد استفاده در این مقاله مراجعه به منابع خطاناپذیر اسلامی و استنباط و استدلال منطقی است و با بررسی مبانی و متون دینی در مقایسه شیوه سنتی و تاریخی ساخت و ساز از یک سو و نیازهای جدید از سوی دیگر تلاش میشود اصول و ارزشها برای تعالی انسان در شهر استخراج شود. مهمترین این ارزشها را میتوان در کلیت شهر در عرصه هایی همچون ارزش شهر به منظور بسترسازی برایاشتغال، تفریح و سلامت جسمی، نظارت عمومی و توجه به اظهار شعایر دینی در عرصه شهر دانست. در محله نیز مسجدبه عنوان مرکز محله با تشویق مردم به حضور در آن مطرح شده و بازار و مراکز فروش به عنوان تامین کننده مایحتاج مطرح میشود. کلیت محله ها از نظر شان فرهنگی و دینی اعتبارهای مختلف دارند و لازم است در انتخاب محله اسلامی این اعتبار مطالعه گردد. خانه ها نیز مهمترین عرصه خصوصی و حریم خانوادگی بوده و نباید استقلال و حرمت آنها باهر نوع مزاحمت همجواری خدشه دار شود. در مجموع هنگامی خانه، محله و شهر اسلامی خواهیم داشت، که معماران وشهرسازان ما با شناخت کافی از حکمت نظری و عملی اسلام در حوزه برنامه ریزی و طراحی محیط اقدام نمایند. بدیهی است که سایر ارکان شهر یعنی قوانین، مدیران و شهروندان نیز میبایست از مبانی اسلامی تبعیت نمایند .

کلیدواژه ها:

اولویتهای سکونت ، حرمت ، شهر ، محله ، خانه