بررسی امکان بهره مندی از الگو های مسکن بومی در جهت توسعه پایدار مسکن روستایی (بررسی نمونه موردی: مسکن بومی روستای ضامنجان شهر اراک)

مهاجرت معکوس پدیده ای است که امروزه سبب اهمیت روزافزون معماری مسکن روستایی گردیده است. چراکه به سبب این گونه مهاجرت ها از شهرهای بزرگ به روستاهای مجاور، نیاز به اسکان بیش از پیش احساس می گردد. بنابرین لازم است تا بنایی که به جهت اسکان این افراد تامین می گردد از پایداری لازم برخوردار باشد. این امر درحالی صورت می-پذیرد که از دیرباز مسکن بومی روستایی به عنوان معماری پایداری که خود را با شرایط مختلف وفق داده است مطرح بوده است. در این پژوهش سعی شده است تا با درنظر گرفتن نیاز مسکن مهاجرین میزان پایداری مسکن بومی روستایی مورد سنجش قرار گیرد. بدین منظور محققین در ابتدا به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای با تدقیق در مفهوم پایداری، توسعه پایدار و معماری پایدار ، مولفه های هریک از این عوامل را شناسایی کرده و سعی نموده-اند تا مولفه های مسکن روستایی را از منظر معماری مسکن پایدار مورد دسته بندی قرار دهند تا چهارچوب نظری مناسبی برای سنجش پایدرای مسکن بومی روستایی ارایه دهند. سپس به وسیله ی برداشت های میدانی انجام شده، دو گونه مسکن (دامداران و کشاورزان) در بافت سنتی و بومی روستای ضامنجان شناسایی گردید. در نهایت با تطبیق وجوه مسکن پایدار روستایی با الگوی مسکن بومی ضامنجان این نتیجه بدست آمد که مسکن بومی روستای فوق، حداقل میزان شاخصه های پایداری را دارا می باشد. بنابراین می توان از آن به عنوان الگویی پایدار برای تولید مسکن معاصر به جهت اسکان مهاجرین استفاده نمود در عین حال یافته های پژوهش نشان می دهد الگوهای موجود در مسکن بومی این روستا از حیث اقتصادی نیاز مند بازنگری می باشند تا در گذر زمان موجب ایجاد خلل در سیستم پایدار روستا نگردد.

کلیدواژه ها:

مسکن بومی روستایی ، معماری پایدار ، توسعه روستایی ، مهاجرت معکوس ، ضامنجان