بررسی انواع ترک ها در سد خاکی و نقش ویژگیهای خاک در آن

ترکها، ممکن است به طور طولی (در امتداد محور سد) و یا به صورت عرضی و مورب(در عرض محور سد) پدیدار شوند. ترکهای باز ممکن است در تاج یا در تکیه گاهها پدیدار گردند. علت وجود تراوشهای متمرکز در زیر سطح آب، ممکن است بعلت وجود ترکهایی نامریی، به صورت عرضی و اکثرا افقی باشد. این احتمال نیز وجود دارد که ترکها به صورت عمودی باشند. اتلاف آب حفاری در گمانه ها نیز، دلالت بر وجود ترکهای احتمالی دارد. کرنش ترک خوردگی خاکها بر حسب نوع خاک متفاوت است و تجربه های آزمایشگاهی روی نمونه های خاک نشان می دهد که این کرنش بین 14/0 درصد تا 5/0 درصد متغیر است که این تغییرات مربوط به درصد رطوبت خاک، دانسیته تراکمی، نوع دانه بندی خاک، درصد رطوبت تراکمی و خواص پلاستیسیته خاک است. بطور کلی اگر خاکریز با پلاستیسیته بیش از 15 با رطوبتی چند درصد بیش از رطوبت بهینه کوبیده شود، مقاومت آن در برابر ترک خوردگی به بیشترین مقدار می رسد. به همین علت مناسب است که در محلهای اتصال خاکریز به تکیه گاههای سنگی و همچنین محلهایی از خاک بر که احتمال ترک خوردگی دارد با ابعاد چند متر تا ده متر از خاکهای رسی با شاخص خمیری بیشتر و رطوبت تراکمی 3 تا 4 درصد بیش از رطوبت بهینه ساخته شود. البته درصد رطوبت زیاد خاک ممکن است موجب رانده شدن خاک هنگام کوبیدن گردد ولی برای رفع این اشکال، می توان از غلتکهای پاچه بزی سبک استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

سدهای خاکی ، شکست هیدرولیکی ، ترک های کششی و برشی ، تراوش