ساماندهی هدایت نرخ بهره سیاستی در بانکداری مرکزی متعارف تحلیل آن از منظر اسلامی

نرخ بهره سیاستی، مهترین ابزار با متغیری است که توسط اکثر بانک های مرکزی جهت سیاست گذاری پولی مورد استفاده واقع می شود. این نرخ کاربردهای بسیار مهمی دارد که استفاده از آن جهت سیاست گذاری پولی، علامت دهی به سایر نرخهای بهره کمک به کشف منحنی بازده بازار پول، برخی از آنها است. این تحقیق تلاش می کند تا ضمن موضوع شناسی نظریه تجربه الگوی متعارف هدایت نرخ بهره سیاستی جهت سیاست گذاری پولی، این الگو را در چهارچوب اسلامی تحلیل کند. یافته های پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی بدست آمده نشان می دهد که اولا، در سطح هدف گذاری، اینکه بانک مرکزی مجموعه ای از متغیرها را به عنوان هدف غایی با عملیاتی خود تعیین کند، با اصل حرمت ربا در تعارض نیست؛ البته متغیرهایی که به عنوان هدف تعیین می شوند باید از فرآیندهای منطبق با شریعت استخراج شده باشند. از این رو، نرخ بهره کوتاه مدت نمی تواند به عنوان یک هدف مشروع در نظر گرفته شود. اما نرخی که از بازار پول اسلامی (بازار بین بانکی اسلامی) استخراج شده اصطلاحا نرخ سود کوتاه مدت نامیده می شود، می تواند به عنوان جایگزین مورد استفاده واقع شود. ثانیار در سطح ابزارها شیوه های عملیاتی مورد استفاده، هر چند عمده ابزارهای مورد استفاده توسط بانک مرکزی در الگوی متعارف با چالش ربا مواجه است، اما می توان با استفاده از ظرفیت عقود مبادله ای، ابزارهای جایگزین اسلامی را طراحی کرد. در نهایت، هدایت نرخ سود در بازار پول به صورت غیر مستقیم با مسیله تعیین دستوری نرخ های سود کاملا متفاوت است. تعیین دستوری نرخهای سود با مبانی اسلامی تعارض دارد تنها در صورتی مجاز است که شرایط طبیعی بازار مختل شده باشد (مانند وجود احتکار یا تبانی).