بوطیقای انسان شناختی در منظومه فکری حافظ و کرکگور

بی گمان بخشی از بنیاد پیدایی یک گفتمان به مبانی نظری و ماهیت نگرش انسان شناختی آن وابسته است. گرچه بیشتر مولفه های انسان شناسی در شرق و غرب، متناظر و متناقض است، مقایسه گفتمان های تقریبا مشابه و تطبیق اندیشه های متفکران آن ها می تواند گاه نشانه هایی از تقارن و تطابق مبانی انسان شناختی شرق و غرب را آشکار سازد. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با تطبیق و واکاوی مبانی فکری اگزیستانسیالیستی سورن کر کگور و بینش حافظ شیرازی در باب ماهیت انسان، قرابت کم نظیر گزاره ها و همگونی بنیادین تفکر این دو اندیشمند را نشان می دهد. انسان از دیدگاه حافظ و کرکگور همان انسان فطری با ماهیت برزخی میان ساحت های روحانی و جسمانی وجود است. بر این اساس، در نگرش آن ها، آدم ها را می توان در سه ساحت از زندگانی طبقه بندی کرد، با این تفاوت که نگرش انسان شناختی کرکگور بیشتر بر اصالت فرد استوار است؛ رویکردی که بیشتر انسان را به تفرد همراه با انزوا دعوت می کند. اما حافظ متاثر از بینش قرآنی و آموزه های عرفانی، اغلب با تاکید بر موقعیت برزخی وجود انسان در پی ایجاد حس بازنگری در چیستی خود و رسیدن به هویت شخصی است و آن را مقدمه اصالت اجتماعی و پالایش اخلاقی جامعه می داند. لذا انسان حافظ، اجتماعی تر به نظر می رسد

کلیدواژه ها:

انسان شناسی ، حافظ شیرازی ، کرکگور ، ادبیات تطبیقی.