دو خوانش متفاوت از افسانه شهرزاد در نمایشنامه هایی از توفیق حکیم و علی احمد باکثیر

در ادبیات معاصر قصه ها و افسانه های پیشین منبعی بسیار غنی برای خلق آثار هنری به شمار می روند. شاعران و ادیبان با الهام از این میراث فرهنگی، دغدغه های انسانی و اجتماعی خود را بیان نموده اند. در ادب معاصر عربی، بسیاری از شاعران و نویسندگان با الهام از افسانه شهرزاد در کتاب هزار و یک شب و با آشنایی زدایی از آن، آثار متنوعی پدید آورده اند، از جمله آنان نویسنده مصری، توفیق حکیم، در نمایشنامه شهرزاد و نویسنده یمنی، علی احمد باکثیر در نمایشنامه راز شهرزاد است. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی، دو خوانش متفاوت این دو نویسنده از این افسانه را بررسی و با هم مقایسه نموده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش گویای آن است که هر کدام از این دو نویسنده، به اقتضای نیازهای اجتماعی و به تناسب روحیات خود، این افسانه کهن را بازخوانی نموده، با دخل و تصرفی هنرمندانه، مضمونی نو و متفاوت از آن آفریده اند. حکیم با به کارگیری آن، اثری با مفهومی فلسفی و فارغ از زمان و مکان پدید آورده است. اما با کثیر از زاویه اجتماعی به آن نگریسته آن را به مساله جایگاه زن در جامعه امروز و اثبات خلاقیت های او پیوند زده است