تحلیل گفتمان و گفتمان طنز در شعر حرف آخر شاملو

در این مقاله، شعر حرف آخر از احمد شاملو هدف تحلیل گفتمانی قرار گرفته و در ساحت مولفه های ادبی شعر، آنها که از طریق طنزآفرینی مقاصد گفتمانی را پیش می برند، بررسی شده اند. بدین منظور نخست در سطح خرد، یکایک جملات متن شعر از نظر ساخت وجهی بر پایه الگوی فرشیدورد بررسی و ذیل ده گونه دسته بندی و شمارش شده اند. سپس در سطح کلان، عناصر گفتمانی شعر بر پایه الگوی هلیدی و حسن تحت بررسی قرار گرفته اند تا چشم انداز دقیقی از ساختار انسجامی متن در بازتاب مقاصد گفتمانی نشان دهند. نتایج تحلیل خرد و کلان به صورت جدول های بسامدی استخراج و چکیده جدول ها در متن مقاله گنجانده شده است. سپس عوامل ادبی که به طور عمده در این شعر برای طنز آفرینی به خدمت گرفته شده اند نیز به منزله مولفه های گفتمانی تحلیل شده اند. این پژوهش نشان می دهد شعر مزبور مبتنی بر تقابل گفتمانی است و بی آنکه به منطق گفتمان وفادار باشد، از مولفه های گفتمانی و ادبی به ویژه مولفه های طنز آفرین برای تثبیت و تقویت گفتمان همسو و نقض گفتمان معارض بهره گرفته است

کلیدواژه ها:

گفتمان ، مولفه های گفتمانی ، شاملو. طنز