نقد و بررسی پاسخ های فخر رازی به شبهات کلایدر باب توحید افعالی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: پژوهشنامه فلسفه دین، دوره: 15، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JPRR-15-1_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 526
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی رضا فارسی نژاد

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز ایران

چکیده

شبهاتی را که در مسیله توحید افعالی خداوند در آثار فخر رازی مطرح شده و او به آنها پاسخ داده است میتوان در سه دسته جای داد: شبهات مبتنی بر محدود دانستن قلمرو قدرتخداوند، مانند شبهه عدم تعلق قدرت خداوند بر مثل یا عین مقدور بنده؛ شبهات مبتنی بر محدود دانستن علم و اراده خداوند، مانند شبهه خروج کفر و فسق از شمول قضا و قدرالهی؛ و شبهات مبتنی بر عقلی دانستن حسن و قبح، مانند شبهه بطلان تکلیف یا تکلیف بیش از توان. از نظر فخر رازی، شبهات دسته اول بر اساس تعلق قدرت خداوند به ممکناتذاتی، شبهات دسته دوم بر اساس تمایز بین امر الهی و اراده او، و شبهات دسته سوم بر اساس قول به حسن و قبح شرعی و جواز صدور قبیح از خداوند پاسخ می یابد. نقد و بررسی اصل شبهات و پاسخ های فخر رازی نشان می دهد که اولا هیچ یک از آن اشکالات و شبهات بر توحید افعالی وارد نیست، ثانیا برخی پاسخ های فخر رازی به این شبهات صحیح و قابل قبول است، اما برخی دیگر مبتنی بر مبانی نادرست است که در بسیاری از موارد نه تنها وافی به مقصود نیست، بلکه دارای اشکالات متعددی است.

کلیدواژه ها

توحید افعالی، علم مطلق خداوند، قدرت مطلق خداوند، اراده مطلق خداوند، فخر رازی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.