بررسی کیفیت آب قنات‌های منطقه اکتشافی طلای هیرد (جنوب بیرجند)

بخش شمالی بصیران دارای قنات‌های متعددی است. سفره این قنات‌ها کوچک و گاه محصور بین ارتفاعات منطقه می‌باشند. توده نفوذی طلادار هیرد، که در حال حاضر مراحل اکتشاف نهایی آن صورت می گیرد، ارتفاعات و سنگ‌های عمده منطقه را شامل می‌شود. کانه‌های فلزی کانسارساز عمدتاً شامل کانیهای سولفیدی است که کیفیت آب منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آب قنات‌ها دارای کیفیت نامطلوب و طعم نامناسب است و با توجه به استفاده شرب این آب‌ها، بیماری اسهال در انسان و حتی چهارپایان اهلی به وفور یافت می‌شود. در این تحقیق به بررسی میزان تأثیرگذاری کانسار طلای هیرد و کانه‌زایی مرتبط با آن، بر غلظت سولفات، نیترات، کلر، سدیم و منیزیم در آب قنات‌های این منطقه، پرداخته شده است. بدین منظور از آب 6 قنات (قنات‌های هیرد، رحیمی و شورابه در شرق و قنات‌های بصیران، همت‌آباد و نوری در غرب) نمونه‌برداری گردید و غلظت آنیون‌ها و کاتیون‌ها با حدود استاندارد در آب آشامیدنی مقایسه شده است. میزان سولفات در قنات‌های همت‌آباد، رحیمی، هیرد، نوری، شورابه و بصیران به ترتیب 2/12، 4/9، 3/9، 7/6، 7/5 و 8/4 برابر استاندارد می‌باشد. غلظت نیترات و منیزیم در آب همه قنات‌ها کمتر از حداکثر مجاز است. غلظت کلر نیز از 6/823 میلی‌گرم بر لیتر در قنات شورابه تا 5/2236 در قنات همت‌آباد تغییر می‌کند. غلظت سدیم در قنات‌های بصیران، شورابه، نوری، رحیمی، هیرد و همت‌آباد به ترتیب 4/5، 1/6، 1/7، 2/9، 8/9 و 14 برابر حداکثر مجاز در آب آشامیدنی می‌باشد. مقایسه این نتایج با غلظت محدودکننده آنیون‌ها و کاتیون‌ها در آب کشاورزی نیز، فاصله فاحشی (در میزان سولفات، کلر و سدیم) نشان می‌دهد.

کلیدواژه ها:

کانسار طلا ، کانیهای سولفیدی ، قنات ، هیرد