شگردهای انتقاد در دیوان حکیم نزاری قهستانی

بیان نظریه های انتقادآمیز اجتماعی در دیوان حکیم نزاری قهستانی، حاکی از آن است که تفکرات اجتماعی نزاری پویا وستیزنده است. نمونه های بارز و کامل آن را میتوان در غزلیات وی مشاهده کرد. شاعر جسور و منتقد قهستان، زبان گویای جامعه خود بوده و مسایل مختلف اجتماعی را به شیوه های گوناگون از دم تیغ انتقاد خود گذرانده است. با این توضیح، مقاله حاضر به بیان شیوه های نقد و بازخواست اجتماعی در دیوان نزاری قهستانی پرداخته است و به این سوال پاسخ خواهد داد که نزاری در مواجهه با نظام سیاسی و اجتماعی عصر خود، چه راهبردهای انتقادی را در پیش گرفته است دستاورد این پژوهش که به صورت کتابخانه ای و در سطح غزلیات در دیوان دو جلدی وی انجام گرفته است، نشان میدهد نزاری در جای جای اشعارش زبان به شکوه می گشاید و نظریات جسورانه و افشاگرانه اجتماعی خود را با شیوه های مختلف بیان میکند. وی با تکیه بر خلاقیت هنری بالای خود، به بازخواست مسایل اجتماعی، انتقادی، فرهنگی و سیاسی میپردازد. انتقادهای وی عموما به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم است که با شگردهایی چون خود انتقادی، امر و نهی مستقیم، تمثیل، تقدس زدایی از پدیده های مقدس، عقل ستیزی، نقد اربابان قدرت و طبقات اجتماع، پناه بردن به می و مطرب و....بیان شده است.

کلیدواژه ها:

حکیم نزاری قهستانی ، دیوان حکیم نزاری ، شیوه های بیان انتقادی.