دین و تجدد در اشعار دهخدا

شاعران مشروطه با رویکردی سیاسی به مسایل اجتماعی جامعه و پیشرفت آن در پیش بردن به سمت نگرشهای لیبرالیستی، عمل میکردند. همین امر باعث شد، حضور دین و حجم اشعار دینی نسبت به شعر دیگر ادوار کاهش پیدا کند. برخی از آنان به اروپا سفر کرده یا متون آنها را مطالعه و با مبانی آن آشنا بودند در نتیجه، برخی از آنها دین و مفاهیم آن را مانع شناخت ذهنیت درست افراد جامعه در رسیدن به این امور میدانستند؛ مان ند میرزاده عشقی، که در اشعارش داروینیسم راتبلیغ میکرد. در حالیکه دهخدا، بهار و سید اشرف در پی شناخت جنبه های معرفتی دین در بهبود توسعه اجتماعی بودند و با حمایت از انقلاب مشروطه و مفاهیم آن، براساس توصیه دینی و امر هم شوری بینهم تمایز چندانی بین دین و اندیشه های نو آیین قایل نبودند. نتایج این پژوهش نشان میدهد دهخدا به دلیل تربیت و تعلقات دینی با حفظ مبانی اعتقادی، به نفی خرافات در ارایه نگرشی تازه به دین،همتگماشت . تعارضی که در نگرش دینی بین شاعران مشروطه است به نگرش این شاعران در مورد حضور دین در عرصه سیاست، مربوط میشود. شرایط اقتصادی، اجتماعی و بحرانها و تضادهای روحی و عقیدتی که در عصر مشروطه به وجود آمد باعث شکل گیری جریانهای ادبی متفاوتی شد. برخی شاعران در اشعار خود میل به بدعت را رواج دادند اما برخی دیگر زمینهساز دفاع از کیان دینی توام با گرایشهای ملی و میهنی شدند دهخدا نیز، تلاش کرد تا جامعه، ازماهیت دین و جنبه های کارکردی و معرفتی آن، آگاه شود و افراد جامعه درامورزندگی آن را به کار گیرند.

کلیدواژه ها:

دین ، تجددد ، دهخدا ، خرافه ستیزی