مدیریت منابع آب در ایران (مطالعه موردی: چالش‌های انتقال آب از بهشت‌آباد به زاینده‌رود)

مدیریت پایدار منابع آب به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای قرن حاضر از مجموعه مباحث جدیدی است که از دهه آخر قرن بیستم و اوایل هزاره سوم تاکنون ذهن دانشمندان و بسیاری از پژوهشگران سازمانهای ملی و بین-المللی را به خود مشغول کرده است. در سالهای اخیر به دنبال تشدید رخداد حوادثی چون تغییرات اقلیمی، تغییرات دمای زمین و گرمایش جهانی، تنش های آبی و به سبب اهمیت و تأثیر ملموس آب بر شرایط محیطی و اقتصادی- اجتماعی و در عین حال نقش بیبدیل آن در برنامهریزیهای خرد و کلان، چگونگی مدیریت جامع منابع آب به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار در ابعاد زمانی- مکانی مورد توجه محافل مختلف علمی بوده است. قرار گرفتن ایران در منطقه نیمه خشک و توزیع نامتناسب منابع آب، نزولات جوی و خاک در سطح کشور در کنار عواملی چون تغییرات اقلیمی، خشکسالی، حفظ محیط زیست، وضعیت خاص اکولوژیکی، حفظ الگوی فعلی پراکنش جمعیت، صنعت و کشاورزی و ایجاد تعادل منطقهای متناسب با نیازهای توسعه از یک سو و توجه به توزیع متوازن و مدیریت بهینه منابع آب از سوی دیگر، اجرای طرحهای انتقال آب در کشور را به عنوان یک راهبرد موجب شده است. حوضه زایندهرود به دلیل تأمین آب شرب و بهداشتی استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد، دارا بودن توانهای بالای کشاورزی، گردشگری و نیز در برگرفتن قطبهای بزرگ صنعتی و جمعیتی از اهمیت زیادی برخوردار است. رشد و توسعه عوامل فوق سبب شده تا نیازهای آبی این حوضه رو به فزونی گذارد و به سبب نقصان منابع آبی درون حوضهای، موضوع انتقال آب از مناطق مجاور به ویژه از بهشت آباد به زایندهرود مورد توجه قرار گیرد. ضروری است تاثیرات این انتقال قبل از اجرا از دیدگاههای گوناگون در محیط فیزیکی، اجتماعی - اقتصادی، بیولوژیکی به منظور حفظ تعادل اجزا محیط و ارتباطات فی مابین مورد ارزیابی قرار گیرد. پژوهش حاضر اهتمام بر آن دارد تا در قالب رویکردی سیستمی و جامعنگر با روش آماری و اسنادی، چالشهای انتقال بیش از یک میلیارد متر مکعب آب از بهشتآباد به زایندهرود که اخیرا از طریق احداث سد، تونل و خطوط انتقال مطرح شده است را مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه ها:

مدیریت منابع آب ، انتقال آب ، بهشتآباد ، زایندهرود ، چالش