نقدهای وارد شده بر رایج ترین مدل ارزشیابی اثربخشی آموزش: مدل کرک پاتریک

یکی از مشهورترین و پرکاربردترین مدل ارزشیابی اثربخشی آموزش، مدل چهار سطحی کرک پاتریک است که به عنوان مدلی پایه برای ارزشیابی آموزش سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد. علی رغم محبوبیت این مدل، نقدهایی نیز براین مدل وارد شده است. هدف این پژوهش بررسی نقدهای وارد شده به مدل کرک پاتریک است. روش پژوهش از نوع مروری و مطالعه نظام مند ادبیات نظری موجود در این حوزه است. یافته های پژوهش نشان داد، مدل چهار سطحی، دیدگاه بیش از حد ساده ای از اثربخشی آموزش را ارایه می دهد که تاثیر عوامل فردی یا محیطی را در ارزشیابی آموزش مورد توجه قرار نمی دهد. فرض مدل کرک پاتریک مبنی بر این است که بین چهار سطح، همبستگی مثبت وجود دارد و هر سطح توسط سطح قبلی ایجاد می شود و موفقیت هر سطح با سطح قبلی ارتباط دارد. ولی نتایج تحقیقات مختلف نشان داد که لذت بردن و رضایت از یک دوره آموزشی لزوما منجر به یادگیری یا انتقال رفتار نمی شود و کسب دانش و مهارت صرف، به تغییر رفتار یا تغییر در عملکرد منجر نمی شود. نتایج نهایی زمانی حاصل می شود که تغییر مثبتی در رفتار (عملکرد) رخ دهد. فرض دیگر مدل مبنی بر این است که هر سطح از ارزشیابی داده هایی را ارایه می دهد که نسبت به سطوح قبلی اطلاعات بیشتری دارد. یعنی سطح چهارم، اطلاعات ارزشمندی در مورد ارزشیابی برنامه آموزشی ارایه می دهد؛ این در حالی است که برخی از منتقدین معتقدند، این مدل در مورد چگونگی ارزشیابی سطح چهارم (نتایج) اطلاعات کافی ارایه نمی دهد؛ زیرا شاخص ها و معیارهای نتایج کاملا مبهم است. معیارهای سطح نتایج برای اجرا بسیار دشوار است و در عمل، این سطح نسبت به سطوح قبلی کمتر مورد توجه و اندازه گیری قرار می گیرد و در نهایت، این مدل تنها بر آنچه که بعد از آموزش رخ می دهد، تمرکز می کند، نه کل فرایند آموزش. در نتیجه واحدهای آموزش سازمان در هنگام استفاده از این مدل باید به نکات بیان شده توجه نمایند.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی ، نرم افزار ، ارزیابی عملکرد کارکنان