ارزیابی تاثیر تیمار قرق در مراتع بر کاهش فرسایش خاک و تولید رسوب

قرق مراتع یکی از روش های مدیریتی مرتعداری و آبخیزداری است که به منظور اصلاح و توسعه مراتع اعمال می شود. به طوری که افزایش تراکم پوشش گیاهی در پهنه های تحت قرق موجب تثبیت و پایداری خاک به عنوان بستر استقرار گیاهان و در نتیجه کاهش هدر رفت خاک و تولید رسوب می گردد. به منظور مشخص کردن اثرات کمی تیمار قرق مرتع در کاهش هدر رفت نزولات جوی، هدر رفت خاک (فرسایش ) و تولید رسوب، مراتع تحت تیمار قرق واقع در حوزه آبخیز سد شهید رئیسعلی دلواری در محدوده ی شهرستان دشتستان استان بوشهر انتخاب و میزان تراکم پوشش گیاهی و مقادیر تولید رواناب و رسوب در قالب تقسییم بندی پهنه تحقیق به واحدهای همگن تحت تیمارهای قرق و شاهد مورد بررسی قرار گرفته اند. به طوری که داده های مورد نیاز برای محاسبه مقادیر رواناب سطحی و رسوب از طریق ایجاد پلات درهر یک از واحدهای همگن قرق شده و قرق نشده، جمع آوری گردیده و سپس با استفاده از روش های توصیفی و آماری به ترتیب شامل روش های مقایسه تطبیقی ، آزمون t- استیودینت و رابطه همبستگی بین مقادیر رواناب های سطحی ورسوبات تولیدی به عنوان متغیرهای وابسته و تراکم پوشش گیاهی به عنوان متغیر مستقل از طریق ایجاد روابط رگرسیونی اقدام به تجزیه و تحلیل نتایج شده است. نتایج حاصل از این تحقیق مبنی بر معنی دار بودن اختلاف بین میزان تراکم پوشش گیاهی ور پهنه تحت تیمار با پهنه شاهد در سطح 5 درصد و وجود همبستگی خطی معکوس بین میزان تراکم پوشش گیاهی تحت تاثیر اجرای قرق با کاهش ارتفاع روانابهای سطحی و مقادیر فرسایش خاک و تولید رسوب به ترتیب با ضرایب تعیین 0/92= r و 0/89 = r در سطح یک درصد مبین این است که در صورت امکان اجرای برنامه قرق به عنوان یک اقدام مدیریتی در سطح مراتع حوزه های آبخیز که امکان و عدم امکان پذیری اجرای آن به حل مسائل اجتماعی و اقتصادی باز می گردد. این اقدام مدیریتی راهکاری ساده، کم هزینه و موثر در کاهش مقدار و شدت فرسایش خاک و تولید رسوب در سطح مراتع و بهینه سازی استفاده از نزولات جوی و بهره گیری از پی آمدهای مرتبط به آنها در دستیابی به اهداف برنامه های حفاظت خاک و آبخیزداری می باشد.

کلیدواژه ها:

قرق مراتع ، فرسایش و تولید رسوب ، پوشش گیاهی ، ارتفاع رواناب سطحی ، حفاظت خاک