بیان روایی بیهقی در آیینه صفات بلاغی و دستوری

کاربرد صفات، تاثیر قابل توجهی در زمینه ی قدرت بیان ابوالفضل بیهقی دارد و به موازات سایر اجزای جمله در ساختار جمله نقشآفرینی میکند. این مقوله در دو معنای دستوری و بلاغی قابل تحلیل است.صفات دستوری با تنوع و تعدد خود در زمینه ی توضیح موصوف پیشین یا پسین، معنای ثانویه ایجاد میکنند و صفات بلاغی، تحلیل خواننده از متن را به بازی میگیرند. هر یک از انواع این صفات از تنوع و تعدد بسیاری برخوردار هستند. با نگاهی به دو داستان قاضی بست و هارون الرشید و دو زاهد و مطالعه ی صفاتی که در رابطه با اشخاصی مانند امیر مسعود غزنوی، بونصر مشکان، هارون الرشید و فضل ربیع مطرح شدهاند به این نتیجه میرسیم که هم صفات دستوری و هم صفات بلاغی در کنار هم، در شیوه ی شخصیت پردازی، تنوع کنشها و تصویر پردازی ذهنی و عینی تاثیر به سزایی دارند. چنانکه حتی چشم انداز نویسنده و جهان بینی وی با تحلیل این صفات قابل توضیح و بررسی است. پژوهش حاضر نشان میدهد که کاربرد صفات در تحلیل کنشها و حالات عاطفی شخصیت ها از قبیل خشم، تنفر، محافظه کاری و علاقه که حاصل از برانگیختگی مخاطب است، نقشی انکارناشدنی دارد.

کلیدواژه ها:

قدرت بیان ، صفات بلاغی و دستوری ، قاضی بست و هارون الرشید و دو زاهد ، حالات عاطفی شخصیت ها