نهضت ترجمه؛ تمدن سازی یا تمدن سوزی

تاریخ تمدن اسلامی دارای محدوده های گوناگونانی بوده، یکی از این محدوده ها عصر خلفای عباسی(132 تا 656هجری) بوده است، در این دوران نهضت ترجمه رخ نمود و تمدن اسلامی را تحت تاثیر خود قرار داد، به همین جهت برخی از نویسندگان تاریخ تمدن اسلامی همچون ابن خلدون و جرجی زیدان و غیره معتقدند که نهضت ترجمه عامل تمدن سازی اسلامی گردید و در مقابل عده ای مثل اصحاب مکتب تفکیک قایل شدند که نهضت ترجمه عامل تمدن سوزی اسلامی شد. از این رو حل نزاع بین این دو نظریه و ارایه ی قول مختار با روش تاریخی- تحلیلی از جمله اهداف این پژوهش است. گر چه دستآورد به دست آمده این است که نمی توان هر دو نظریه را رد کرد، زیرا بر اساس نظریه تمدن سازی نمی توان تاثیرات نهضت ترجمه را بر شکوفایی تمدن اسلامی انکار کرد و از طرفی بر اساس نظریه تمدن سوزی نیز نمی توان اهداف خلفاء از نهضت ترجمه که دور کردن مردم از اهل بیت بوده را انکار نمود، بلکه باید بین دو نظریه جمع نمود و قول مختار نیز همین است، بدین معنا که مبنای نظریه تمدن سازی، نتیجه ی نهضت ترجمه بوده و اهداف مد نظر نیست و از سوی دیگر مبنای نظریه ی تمدن سوزی، اهداف خلفاء و تفکیک علوم همچون فلسفه و علوم عقلی از علوم وحیانی بوده است.

کلیدواژه ها:

نهضت ترجمه ، تمدن سازی ، تمدن سوزی ، تمدن اسلامی ، خلفای عباسی