نقش فناوری های جدید در گردآوری و تحلیل داده های پزشکی؛ مورد مطالعه: سامانه شبکه هوشمند تحقیقات اجتماعی (شهتا)

مقدمه:گردآوری اطلاعات تحقیق مبتنی بر روش های سنجش افکار جامعه به کمک ابزار پرسشنامه یکی از مهم ترین روش های متداول در مطالعات علوم اجتماعی و پزشکی در بخش ارزیابی یک پدیده و یا یک مداخله است. سرعت، سهولت، امنیت، دقت و قابلیت اعتماد داده های جمع آوری شده برای تضمین کیفیت و قدرت یک مطالعه اهمیت ویژه ای دارد. ابزارهای جدید بر پایه فنآوری های جدید میتوانند این قابلیت ها را ارایه کنند. در مطالعات پیرامون پزشکی، عموما عدم دسترسی یا عدم توانایی در کاربرد ابزارهای جدید فنآورانه و آنلاین به وسیله جامعه مورد مطالعه باعث عدم مشارکت موثر جامعه هدف می گردد. از طرفی عدم توجه طراحان چنین ابزارهایی به نیازهای واقعی این حوزه در پرسشنامه های آنلاین موجود، این مطالعات را به استفاده از پرسشنامه کاغذی متمایل نموده است. هزینه زیاد، عدم تکمیل صحیح توسط پرسشگر و یا پرسش شونده و نبود نظارت های موثر، وجود داده های مفقوده، پرت و ناموجود، عدم دقت در انتقال داده ها به نرم افزار برای تحلیل های آماری از مشکلات کار با پرسشنامه های کاغذی است. در این مقاله استفاده از سامانه شبکه هوشمند تحقیقات اجتماعی (شهتا) به عنوان یک سامانه تحت موبایل و تحت وب برای گردآوری و تحلیل داده های پرسشنامه پیشنهاد شده است. اساس عملکرد سامانه، رویکرد مصاحبه رو در رو پرسشگر با جامعه مورد مطالعه با استفاده از سیستم طراحی شده برای تلفن همراه و تبلت است که مزایای گردآوری دادهه ای پرسشنامه کاغذی را با پرسشنامه آنلاین ترکیب می نماید. نظارت مداوم و آنلاین محقق بر روند جمع آوری داده ها براساس موقعیت جغرافیایی، زمانی و صدای ضبط شده مصاحبه، امکان ایجاد پرسشنامه ایمیلی و یا درگاه وب، توصیف آماری خودکار، جمع آوری داده ها به صورت آفلاین و امکان تایید یا رد پرسشنامه ها از امکانات کلیدی سامانه پیشنهادی است روش بررسی: این پژوهش، مطالعه کاربردی است و ابزاری جهت گردآوری پرسشنامه برای محققین علوم پزشکی و پیراپزشکی را پیشنهاد و به ارزیابی عملکردی آن پرداخته است. جهت ارزیابی سامانه هوشمند فوق، پرسشنامه بررسی ترجیحات بیماران در انتخابپزشک در مطب های خصوصی سطح شهر مشهد جمع آوری گردید. پرسشنامه تحت موبایل طراحی و از طریق مصاحبه پر شد. نظارت برکار پرسشگران از طریق سیستم جغرافیایی و شنیدن صدای ضبط شده مصاحبه، تصحیح روند برخورد پرسشگران با بیمار و رفع ابهام احتمالی سوالات و همچنین اصلاح داده های جمع آوری شده را میسر نمود. پرسشنامه طراحی شده حاوی 70 سوال مرتبط با دموگرافیک و ترجیحات بیماران بود.یافته ها:متوسط زمان پر کردن هر پرسشنامه حدود 6 تا 8 دقیقه با اصلاح فرایند گردآوری به تثبیت رسید. از بین 480 بیمار وارد شده به مصاحبه (غیر از موارد اورژانسی و عدم تمایل به همکاری از ابتدا) 462 نفر تا انتها همراه بودند (نرخ پاسخ 962%) متوسط داده های پرت و داده های مفقوده کمتر از1% ، 3/58 به ازاء هر سوال بود. نتیجه گیری: سامانه جمع آوری داده های پرسشنامه تحت موبایل پیشنهاد شده، در مقایسه با پرسشنامه های آنلاین مشابه تاثیر بسزایی در سرعت، سهولت و دقت گردآوری داده های حوزه پزشکی داشته و میتواند به محققین این حوزه در انجام تحقیقات باکیفیت تر، وسیع تر، با حجم نمونه بیشتر کمک شایانی بنماید.

کلیدواژه ها:

داده های پزشکی ، فناوری جدید ، سامانه هوشمند ، شهتا